5 “Át Chủ Bài” Để Chọn Người Quản Lý Tiền như Charlie Munger và cộng sự

Bạn mới toanh, chọn 1 người ủy thác, quản lý quỹ để tiền mình sinh sôi nảy nở – nhiều khi chẳng khác nào bước vào khu chợ đầy rẫy những người la hét, mời chào cá tươi, ngon và vừa mới đánh bắt sáng nay – nhưng thứ họ cầm trên tay bán cho bạn là một đống cá ươn.

Thật may mắn, trong cuộc họp thường niên của Daily Journal năm 2018 với ngài chủ tịch đáng kính: Charlie Munger – nơi mà người ta đến vì sự thông thái, dí dỏm của một ông già thông thái, được xem là 1 trong những người khôn ngoan nhất thế giới giải đáp các vấn đề hóc búa trong kinh doanh và cuộc sống.

Với sự thống nhất cùng Charlie Munger, Peter Kaufman – đã chỉ ra ra 5 con át chủ bài – 5 phẩm chất để một người cần để tìm ra một người quản lý tiền đáng giá. Để rồi ông kết luận:

“Tôi nói thêm rằng nếu bạn tìm thấy một nhà quản lý tiền sở hữu tất cả năm đặc điểm này, thì có hai điều bạn nên làm. Một là, bạn nên đầu tư tiền cho họ ngay lập tức. Và thứ hai, hãy bỏ ra nhiều tiền nhất có thể”.

Vậy 5 phẩm chất đó là gì? Và đâu là phẩm chất của 1 người quản lý tiền đáng tin so với một gã áo vest biết nói chuyện. Ta cùng xem xét 5 con át chủ bài này, vì nếu bạn không nắm được – bạn xứng đáng bị thua lỗ.

1. Sự Chính Trực Hoàn Toàn

Điều quan trọng nhất, và bắt buộc phải có của một người quản lý quỹ/ quản lý tiền là sự chính trực tuyệt đối.

Đó không đơn giản, là kiểu tin tưởng nửa vời, kiểu đưa xe người ta sửa mà lòng lo sợ bị thay thế phụ tùng dỏm. Đó là sự yên tâm tuyệt đối.

Đây là 1 người, mà bạn rớt ví trên đường, họ sẵn sàng chạy bộ cả 5 cây số để trả lại cho bạn, dù thời tiết có lạnh hay mưa đi nữa. Điều này không dễ tìm đặc biệt trong thế giới đầy rẫy những người ăn mặc bảnh bao và lời nói ngọt lịm sẵn sàng bán đứng bạn để kiếm hoa hồng. Nó thật sự hiếm.

Kaufman nói đúng: nếu không có sự chính trực tuyệt đối, mọi thứ khác chỉ là rác.

Đây không cần thiết một quản lý tiền đầu tư xuất sắc tới đâu, quan trọng cần một người không phải bán đứng bạn. Ta không sợ địch mạnh, mà chỉ sợ đồng đội phản bội.

Vậy làm sao để nhận ra phẩm chất này? Đầu tiên, là không dễ nhưng có vài manh mối.

Hãy nhìn vào hành động của họ: họ có minh bạch về mọi thứ không? Họ có thẳng thắn khi thua lỗ, hay đổ lỗi cho “thị trường”? Nếu họ né tránh câu hỏi hoặc tỏ ra trơn tru quá mức, hãy chạy đi. Một người chính trực thật sự không cần phải chứng minh điều đó bằng lời—họ sống nó, và bạn sẽ cảm nhận được.

2. Sự Thành Thạo Sâu Sắc

Con át thứ hai là sự thành thạo.  Nếu họ giỏi cái gì, thì họ phải giỏi thật, chứ không phải là 1 gã lướt qua báo cáo tài chính rồi vờ như hiểu chuyện gì đã xảy ra.

Thế giới đầu tư đầy rẫy những kẻ hiểu biết nữa mùa, đọc vài cuốn sách, tham gia vài hội thảo, học vài khóa học là cho mình chuyên gia. Họ thực sự hiểu biết, chứ không phải là “mỗi lần thủy triều rút, thì họ lại tắm truồng”

Nhưng đây là vấn đề: thành thạo không tự nhiên mà có.

Nó đến từ việc đâm đầu vào thực tế, từ những lần thua lỗ đau đớn, từ việc ngồi hàng giờ phân tích dữ liệu mà người khác bỏ qua. Bạn không thể giả vờ thành thạo—thị trường sẽ lột mặt nạ bạn nhanh hơn bạn kịp nói “tôi xin lỗi”.

Vì vậy, khi chọn người quản lý tiền, hãy kiểm tra họ: hỏi những câu khó, xem họ phản ứng thế nào. Nếu họ lúng túng hoặc trả lời vòng vo, hãy gói ghém tiền của bạn và đi chỗ khác. Thành thạo là thứ không thể thương lượng.

Mời bạn đọc 2 bài có ý sâu hơn về sự thành thạo:

• Hiệu ứng Dunning-Kruger: Thùng rỗng kêu to
• Hiệu ứng Tiến sĩ Fox – Nhận diện và tránh xa sự hấp dẫn “người dỏm”

3. Cấu Trúc Phí Công Bằng: Nếu tôi mất tiền, anh mất gì?

Con át thứ ba là cấu trúc phí công bằng—công bằng cho cả hai, không chỉ cho họ.

Kaufman đã nói rõ tại Daily Journal 2018: một nhà quản lý tiền tử tế không vắt kiệt bạn khi thị trường đỏ lửa, cũng không tự thưởng quá mức khi mọi thứ xanh lè.

Hãy nhìn mấy quỹ “2 và 20“—2% phí quản lý, 20% lợi nhuận. Bạn thua, họ vẫn thắng. Bạn thắng, họ thắng to hơn.

Công bằng chỗ nào? Một người xứng đáng sẽ ăn cùng bạn, đói cùng bạn—phí của họ phải phản ánh điều đó.

Nhưng đừng ngây thơ nghĩ ai cũng chơi đẹp. Hầu hết thích kiểu “tôi thắng, bạn thua”. Hãy đọc kỹ hợp đồng, hỏi thẳng: “Nếu tôi mất tiền, anh mất gì?”

Nếu họ nhún vai, bạn biết họ không cùng thuyền với bạn rồi. Phí công bằng là dấu hiệu của sự tự tin—họ tin mình đủ giỏi để kiếm tiền từ kết quả, không phải từ túi bạn.

Bài phù hợp: Cấu trúc phí trong quản lý quỹ của Warren Buffett và các quỹ đầu tư.

4.Không Gian Đầu Tư Không Đông Đúc: Câu ở nơi có cá

Con át thứ tư là một không gian đầu tư không đông đúc. Kaufman và Munger đã chỉ ra tại cuộc họp 2018: Câu nơi có cá.

Khi mọi người đổ xô vào cổ phiếu bất động sản, tài chính – bất cứ cái gì đang hot, lợi nhuận sẽ giảm đi rõ rệt. Người quản lý tiền giỏi không chạy theo đám động, họ tìm góc khuất, những viên ngọc nhiều người bỏ qua.

Nói dễ làm khó. Đi ngược đám đông đòi hỏi gan, và cả sự thông minh để biết mình không phải kẻ ngốc mạo hiểm lao đầu vào mấy thứ kỳ lạ chỉ để tỏ ra khác biệt.

Bạn cần 1 người biết tìm những viên ngọc trong đá, những viên ngọc bị bỏ quên và lý do tin rằng chúng sẽ tỏa sáng.

5. Đường Băng Dài: Còn xăng không?

Cuối cùng, con át thứ năm: một chặng đường dài.

Ý là gì? Bạn muốn một nhà quản lý còn trẻ, còn sung sức, còn nhiều năm để chạy đua và chứng minh giá trị.

Không phải vì người già không giỏi—nhìn Berkshire Hathaway mà xem, toàn mấy ông già tóc bạc nhưng vẫn sắc như dao.

Nhưng trong đầu tư, tuổi tác có cái giá của nó. Một người 70 tuổi có thể thông thái, nhưng họ không còn đủ thời gian để chịu đựng những cú sụp đổ và đứng dậy.

Một người trẻ hơn, nếu đủ giỏi, có thể đi đường dài với bạn, học từ sai lầm, và xây dựng tài sản qua hàng thập kỷ.

Điều này không có nghĩa là bạn loại bỏ những người lớn tuổi. Nhưng nếu họ đã gần hết đường băng, bạn phải chắc chắn bốn con át kia của họ mạnh đến mức bù đắp được.

 Kaufman bảo rằng nếu bạn tìm được ai đó có cả năm con át này, hãy ném tiền cho họ ngay lập tức—và ném nhiều nhất có thể. Vì sao? Vì sự kết hợp này hiếm như sao băng rơi giữa ban ngày. Hầu hết chỉ đạt ba hoặc bốn, và thế là đủ để họ sống tốt. Nhưng năm? Đó là vàng ròng.

Kaufman nói tại Daily Journal 2018 rằng bạn nên chọn người còn trẻ, còn nhiều năm để chạy đua.

Không phải vì người già kém—nhìn Charlie Munger mà xem, già nhưng sắc như dao. Nhưng một người trẻ có thời gian chịu đựng thua lỗ, học hỏi, và xây dựng. Một ông già 70 tuổi có thể giỏi, nhưng đường băng của họ ngắn—họ không còn đủ hơi để vượt qua cơn bão lớn.

Điều này không có nghĩa bạn loại bỏ người lớn tuổi. Nếu họ có bốn con át kia mạnh mẽ, tuổi tác không thành vấn đề.

Nhưng cả năm con át? Hiếm như sao băng giữa ban ngày. Kaufman bảo: tìm được người như vậy, ném tiền cho họ ngay—và ném nhiều nhất có thể.

6. Tại sao Ngọ viết bài này?

Lĩnh vực liên đới với con người luôn là lĩnh vực rất khó. Và càng trong lĩnh vực trong kinh doanh & tài chính là khó hơn nhiều, bởi “tiền bạc” luôn hiện diện trước mắt.

Ngọ sẽ nhìn nhận nó ở 3 điều:

Những người lĩnh vực tài chính: vì nhiều lý do đặc biệt là thiếu chính trực, sự kém cỏi trong hiểu biết, sự vụ lợi cá nhân – gây hại cho rất nhiều vụ đầu tư. Môi giới, quản lý quỹ kém cỏi chỉ muốn tiền hoa hồng (cả chứng khoán, bất động sản, nhà quản lý doanh nghiệp…), nhân viên ngân hàng bán “trái phiếu đội lót tiết kiệm” như SCB…

Đối với người tham gia: Họ tham lam 1 cách vô độ, và kỳ vọng thái quá, đây là kiểu mà Ngọ sẽ hay ví dụ: “Đòi 1 tô phở sạch, nhân viên thân thiện, nhiều topping, nhiều thịt và giá chỉ 10.000 đồng”.

Điều thú vị, 2 bên đều thấy mình hợp lý và là người tốt – đúng kiểu tự tin thái quá và thiên vị cá nhân. Tất nhiên khi đọc bài này, mọi người sẽ nghĩ điều này chừa mình ra, nhưng ít ra nó phải đúng đến 80%-90% người đọc bài này, dù họ làm tài chính hay khách hàng.

Đối với Ngọ: Dựa vào dữ liệu và thực nghiệm [quá khứ], Ngọ tin mình đã làm tốt hơn phần đông những người ở cả 5 tiêu chí này đối với những người tin tưởng Ngọ. Bạn có thể cười khẩy Ngọ, vì tự tin thái quá – nhưng Ngọ sẽ lại cười khẩy bạn vì sai lầm của bạn.

Nhưng Ngọ viết bài này, đơn giản, để Ngọ định hướng và tiếp tục tiến tới ở cả 4 góc cạnh chính trực, sự thành thạo, cấu trúc phí, và biết câu ở nơi có cá trừ một việc ngày càng trẻ ra [cười].