Phụ nữ lãnh đạo & bài học đầu tư cổ phiếu

Phụ nữ đang lên, cùng nam giới song kiếm hợp bích

Kinh doanh là một dòng chảy bất tận của bất định, thay đổi sự cạnh tranh, hợp tác, vì lợi ích –như lý thuyết bàn tay vô hình của Adam Smith, nhưng lại thúc đẩy sự phát triển chung của xã hội.

Nhưng cũng giống như nguyên lý âm dương Á Đông, “bàn tay hữu hình”  mạnh mẽ cần  giảm bớt, và bàn tay vô hình lên ngôi – để tạo nên một đôi tay hỗn hợp, song kiếm hợp bích.

Do đó, những đặc tính nam giới đã lãnh đạo quá lâu, nó cũng phù hợp với một giai đoạn nào đó. Nhưng để phù hợp với thời đại mới hơn – nữ giới – với những lợi thế về giới nói riêng, đã ngày càng phất lên… trong một xã hội mang tính bình đẳng hơn. Khoảng cách giữa sếp và nhân viên, giữa lãnh đạo và người đi theo, giữa cha mẹ và con cái, giữa nam và nữ ngày càng thu hẹp và “phẳng hơn”.

Dù vậy, trên bình diện thế giới, nó bị ảnh hưởng mạnh bởi văn hóa nam quyền, dù phụ nữ ngày càng lên. Trong 1 bài nghiên cứu “When Women Lead, Firms Win”, của S&P Global, thì công ty nữ lãnh đạo có mức tăng giá cổ phiếu lớn hơn do nam giới lãnh đạo. Giải thích cho điều này ngoài góc độ về phẩm chất tự nhiên của nữ giới như sự yêu thương, đề cao độ gắn kết hay bền vững… còn là một sự bất bình đẳng; để cùng chức vụ đó, phụ nữ phải vượt qua hàng rào tiêu chuẩn cao hơn (kiểu Nam giới thì cần 8/10 là đạt chức CEO, thì nữ cần điểm 9/10 mới có chức này)– và do đó, họ có những phẩm chất tương đồng với những CEO nam thành công nhất, chứ không phải CEO nói chung. Ở góc độ tích cực và dòng chảy phát triển, vai trò phụ nữ đã thay đổi, xã hội đã thừa nhận họ, và họ cũng sẵn sàng tỏa sáng như sự vốn có.

Còn ở góc độ văn hóa Việt Nam, thứ nổi bật được thế giới đánh giá, đây là một xã hội văn hóa duy tình (tác giả Đào Duy Anh), điều này cũng là một lợi thế để phụ nữ lãnh đạo bằng yêu thương thể hiện rõ nét. Đối với người Việt, yêu thương nó không chỉ là xúc cảm mà là một triết lý sống, được vận hành từ ngàn năm qua qua nền văn hóa lúa nước; nó cũng thấm đẫm trong ca dao, hay những câu chuyện mẹ kể con nghe.

Ở góc độ kinh tế, ta có thể thấy nhiều nữ giới đứng đầu trong các công ty lớn ở Việt Nam như Mai Kiều Liên (Vinamilk), Cao Thị Ngọc Dung (PNJ), Nguyễn Thị Phương Thảo (Vietjet, HDBank), Thái Hương (TH True Milk), Nguyễn Thị Mai Thanh (REE), Trương Thị Lệ Khanh (Vĩnh Hoàn VHC), Phạm Minh Hương (Chứng khoán VnDirect)… Họ không chỉ có tố chất bản lĩnh, mà còn phẩm chất ngôi sao trong thời đại mới.

Phụ nữ lãnh đạo bằng yêu thương

Quan điểm “phụ nữ lãnh đạo bằng yêu thương” – cũng có thể được xem xét qua lăng kính của trí tuệ cảm xúc (EQ), bao gồm sự tự nhận thức, tự điều chỉnh, động lực, đồng cảm, và kỹ năng xã hội – những điều mà phụ nữ thường có xu hướng vượt trội so với nam giới. Tất nhiên, không cần phải đưa ra những bài nghiên cứu khoa học, mà bằng sự quan sát và trực giác – phụ nữ có xu hướng lắng nghe hơn, thấu hiểu con người hơn, và hy sinh thầm lặng hơn. Do đó, xét theo ngành Phân Tâm Học về Tâm lý (Freud), thì những cái bản năng tự nhiên, bẩm sinh của nữ giới ắt hẳn cũng sẽ được mang vào “phong cách lãnh đạo”, để biến yêu thương bằng sức mạnh vô hình đầy uy lực.

Trong ca dao, “thương người như thể thương thân” – người Việt chung có một tinh thần đồng cảm, chia sẻ và gắn kết. Thêm nữa, khi kinh tế càng phát triển, học thức hơn, đồng hành cùng sự phổ biến của internet – thì theo tháp nhu cầu Maslow những mong muốn của cá nhân, nhân viên, khách hàng, mối quan hệ giữa người với người cũng sẽ được đề cao hơn, họ sẽ không còn ở nhu cầu ở mức thấp như sinh lý, sự an toàn mà chú trọng ở mức nhu cầu xã hội, được tôn trọng và khẳng định mình hơn. Do đó, yêu thương, trong lãnh đạo, là khả năng nhìn thấy con người ở góc độ sâu thẳm nhất cả khát vọng, niềm vui và nỗi đau.

Dù lãnh đạo có thể là lãnh đạo trong một mái nhà, hay một nhóm bạn bè, nhưng với người viết muốn mang hơi thở lãnh đạo bằng yêu thương vào ngay trong kinh doanh và thương trường. Phụ nữ đôi khi sẽ gắn với sự ủy mị và yếu đuối, nhưng khi đã gắn với tầm lãnh đạo – thì họ đã vượt qua những rào cản về năng lực chuyên môn. Khi đó, họ là hiện thân của sự kết hợp giữa trái tim và khối óc. Họ là hiện thân của sự quan tâm chân thành, khả năng thấu hiểu và tinh thần lợi ích chung.

Nhiều khi nói đơn giản, văn hóa tổ chức là văn hóa của người lãnh đạo, thì theo Charlie Munger và Warren Buffett, ở bình diện kinh doanh, có thể xem họ là ông chủ của các ông chủ, lãnh đạo của các người lãnh đạo, cũng phù hợp với ngành tâm lý học hành vi và kinh tế học hành vi thịnh hành ở Mỹ  – cách tốt nhất là “lãnh đạo phải là người làm gương, chứ không phải đứng trên cao chỉ tay. Và phụ nữ với tính cách đồng hành hơn, và thấu hiểu hơn – họ sẽ dễ được người ta coi trọng hơn, ngoại trừ việc bị định kiến về giới.

Do vậy, khi xét ở bối cảnh bẩm sinh hay môi trường – thì rõ ràng việc lãnh đạo bằng yêu thương sẽ dần được xem trọng hơn, và chuyển dịch dần dần trong bối cảnh phát triển kinh tế, xã hội chung cả thế giới và Việt Nam – mọi người “sướng” hơn theo mức phân tầng của tháp nhu cầu Maslow. Tất nhiên điều này, là một lợi thế bẩm sinh của nữ giới.

Ở góc độ Toán học, dù phụ nữ đang lên, nhưng xét tính tỷ lệ %, vì cả lý do ẩn – nam giới hiện vẫn được đánh giá hơn do những quan điểm về định kiến, vì người viết là nam giới, ngoài việc khuyến khích đa dạng hóa giới tính trong lãnh đạo, hay để cho phụ nữ lãnh đạo bằng yêu thương. Mà là một người nam cần học điều gì ở phụ nữ? Ví dụ lãnh đạo bằng bằng trí tuệ cảm xúc, và bằng sự đồng hành – điều này không có nghĩa là yếu đuối, mà là con người và nhân văn hơn.

Trong đầu tư, có cuốn sách “Warren Buffett đầu tư như một cô gái”, hoặc nghiên cứu chứng minh là xét mức độ chung, phụ nữ đầu tư kết quả vượt trội so với nam, chỉ là do đàn ông ồn ào hơn, số lượng đầu tư tham gia lớn hơn, và đầu tư rủi ro hơn, nên dễ rơi vào 2 thái cực, kết quả vượt trội hoặc quá tầm thường (do ngẫu nhiên, và rủi ro) nên ta thường thấy là đàn ông nổi tiếng hơn. Tất nhiên, số lượng này là đủ lớn để xem xét, vậy điều gì nữ giới giỏi hơn nam giới trong lĩnh vực này? Có thể nói là bản năng tự nhiên của phụ nữ, cũng như thể hiện họ có cảm xúc EQ lớn hơn.

Do đó, ở góc độ lãnh đạo, phụ nữ lãnh đạo bằng yêu thương cũng nên được xét dưới góc độ bao trùm hơn, như chỉ số thông minh cảm xúc, sự đồng cảm và khả năng đánh giá đồng hành, và tôn trọng người khác, và biết cách giao quyền.

Thách thức và tương lai

Lãnh đạo bằng yêu thương không mâu thuẫn với sự quyết đoán, nó là cách mã lãnh đạo đối xử với đội ngũ trong những quyết định khó khăn, truyền cảm hứng để mọi người tiếp tục tin vào tương lai. Yêu thương sẽ trở thành công cụ chiến lược, để xây dựng đội ngũ gắn kết, linh hoạt và đổi mới trong thời đại ngày nay.

Nhưng nó gặp một thách thức lớn: Sự định kiến và văn hóa.

Định kiến bởi cả người nam và chính giới nữ áp cho giới nữ, phụ nữ phải là người “dõi theo” chứ không phải là người lãnh đạo. Và văn hóa, ít nhiều thì sâu thăm tâm căn người Việt cũng bị ảnh hưởng bởi Nho giáo, điều này cũng đã là một rào cản.

Nhưng ở góc độ tích cực, khi phụ nữ đang sống trong một thế giới mở hơn, phẳng hơn, và giàu có hơn, đa cực, đa chiều và đa dạng hơn, cũng như xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ của phụ nữ trong công tác quản trị và lãnh đạo. Điều này, tạo cơ hội phụ nữ nắm vận mệnh của họ – phụ nữ sẽ lãnh đạo theo cách phụ nữ, đặc biệt khai thác lợi thế để lãnh đạo bằng yêu thương.

Quay lại vấn đề đầu tư cổ phiếu, xét trên bình diện trung bình mặt bằng chung:

Lưu ý: Đó là tính mặt bằng chung thôi!