Howard Marks: Nhà hiền triết của giới đầu tư

Howard Marks –thật thú vị ở chỗ, ông biến nghệ thuật đầu tư thành một môn thiền, nơi trí tuệ, kỷ luật, và sự kiên nhẫn đan xen để tạo nên sự giàu có bền vững. Howard Marks không hứa hẹn quả ngọt tức thì, nhưng ông chỉ cho chúng ta cách trồng cây để đời sau vẫn còn hưởng bóng mát.

Một trí tuệ lạnh giữa thế giới nóng

Howard Marks sinh năm 1946, trong một nước Mỹ đang hồi sinh sau Thế chiến II. Lớn lên trong một gia đình trung lưu, ông sớm bộc lộ trí tuệ sắc bén, đưa ông đến với Đại học Pennsylvania, và sau đó lấy bằng MBA tại Đại học Chicago. Những năm tháng học tập đã rèn giũa ông thành một người tư duy có hệ thống, nhưng không bị gò bó bởi những công thức khô khan.

Sự nghiệp của Marks bắt đầu tại Citicorp, sau đó là TCW Group. Nhưng nấc thang thực sự là, năm 1995, Marks đồng sáng lập Oaktree Capital Management, một quỹ đầu tư, và nó đã tạo nên tên tuổi của ông. Dưới sự dẫn dắt của ông, Oaktree đã phát triển thành một cỗ máy tài chính, quản lý gần 200 tỷ USD, nổi tiếng với khả năng sinh lời ngay cả trong những cơn bão thị trường.

Nhưng điều làm Marks thực sự nổi bật không phải là con số đó, mà là những bản “memo” ông viết cho nhà đầu tư. Được so sánh với thư cổ đông của Warren Buffett, những bản memo này là những viên ngọc trí tuệ, kết hợp giữa phân tích tài chính, tâm lý học hành vi, và triết lý sống.

Phong cách đầu tư: An toàn là trên hết

Howard Marks không phải là người chạy theo những cổ phiếu “hot” hay những cơn sốt công nghệ. Ông là thợ săn của những cơ hội bị bỏ quên, những tài sản mà thị trường quay lưng. Phong cách đầu tư của ông có thể tóm gọn trong 3 điểm chính:

• Tập trung vào tài sản ít ai muốn: Marks chuyên đầu tư vào nợ xấu, trái phiếu rác, và các công ty đang gặp khó khăn. Khi thị trường hoảng loạn, ông nhìn thấy cơ hội. Ông tin rằng giá trị thực sự thường nằm ở những nơi bị sợ hãi che mờ.
• Tìm cổ phiếu bị định giá sai, không phải cổ phiếu “hot”: Thay vì chạy theo các công ty tăng trưởng nhanh, Marks săn lùng những tài sản bị thị trường định giá sai. Ông từng nói: “Đầu tư thành công không cần đúng tuyệt đối – chỉ cần ít sai hơn số đông.”
• Quản trị rủi ro là ưu tiên hàng đầu: Với Marks, tránh thua lỗ quan trọng hơn tìm kiếm lợi nhuận lớn. Ông xem đầu tư như một ván cờ, nơi bảo vệ quân vua quan trọng hơn việc ăn quân đối thủ. Triết lý này giúp Oaktree sống sót qua những cuộc khủng hoảng tài chính, từ bong bóng dot-com đến suy thoái 2008.

Triết Lý Đầu Tư: Chu kỳ – Thận trọng – Biên an toàn

Howard Marks nổi tiếng với sự hiểu biết sâu sắc về chu kỳ thị trường và tâm lý con người. Với ông, thị trường không phải là một cỗ máy vô tri, mà là một đám đông đầy cảm xúc – tham lam, sợ hãi, hưng phấn, và hoảng loạn. Triết lý đầu tư của ông xoay quanh 3 trụ cột:

• Chu kỳ là tất cả: Marks là bậc thầy trong việc đọc vị chu kỳ thị trường. Ông phát triển khái niệm “Pendulum of Investor Psychology” (Con lắc tâm lý nhà đầu tư), mô tả cách tâm lý dao động từ tham lam đến sợ hãi. Nhà đầu tư giỏi không phải là người dự đoán chu kỳ, mà là biết mình đang đứng ở đâu trong chu kỳ đó.
• Thận trọng là lợi thế cạnh tranh: Trong khi thị trường thúc ép hành động liên tục, Marks nhấn mạnh nghệ thuật chờ đợi.  Sự kiên nhẫn này giúp ông tránh được những sai lầm mà đám đông thường mắc phải.
• Biên an toàn là trạng thái tinh thần: Marks không chỉ tìm kiếm tài sản rẻ, mà còn đảm bảo rằng nếu sai, ông vẫn không mất trắng. Ông ví biên an toàn như một chiếc ô: không phải vì chắc chắn trời sẽ mưa, mà vì cái giá của sự đề phòng là rất rẻ – phòng bệnh hơn chữa bệnh -“Cẩn tắc vô áy náy,” cẩn thận để tránh lo âu.

Phong cách tư duy: Tư duy bậc 2

Howard Marks không tư duy như một nhà toán học hay một tay buôn chứng khoán. Ông suy nghĩ như một triết gia, với sự kết hợp giữa tâm lý học hành vi, triết học phương Đông, và nghệ thuật phán đoán. Ông gọi đây là “second-level thinking” (tư duy bậc 2) – không chỉ nhìn vào những gì hiển nhiên, mà còn đặt câu hỏi về những gì đám đông bỏ qua. Chẳng hạn, khi mọi người thấy một công ty phá sản, họ né tránh; Marks lại hỏi: “Liệu công ty này có thể phục hồi không? Giá trị thực sự của nó là gì?”

Tư duy của Marks thấm đẫm sự tôn trọng cảm xúc con người. Ông hiểu rằng thị trường không chỉ là con số, mà là câu chuyện về lòng tham, nỗi sợ, và những định kiến. Ông thường mượn các khái niệm từ triết học và tâm lý học để giải thích hành vi thị trường, và hiểu rằng đây là nơi sự tỉnh táo và khiêm nhường chiến thắng mọi cám dỗ.

Tóm lại,

Khi người ta đoán thị trường, Howard Marks … đi pha trà và đọc lại memo cũ.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo 2 cuốn sách của ông, đã được dịch sang Tiếng Việt là:  “Điều Quan Trọng Nhất”, “Phân Tích Thị Trường Chứng Khoán” – Ngọ đã đọc rồi, và nói trước là nó nhấn mạnh tính triết lý rất nhiều.