Jesse Livermore: Phong cách đầu cơ và bài học bất hủ

Chuyện về Jesse Livermore

Năm 1929, khi cả thế giới tài chính đảo điên trong Đại suy thoái lịch sử. Thì đó là lúc Jesse Livermore ngạo nghễ với túi tiền 100 triệu USD – một con số khổng lồ thời bấy giờ. Người ta tôn ông là “nhà đầu cơ vĩ đại nhất” và “con gấu của Phố Wall”. Nhưng cuối cùng kết thúc ông khá bi đát, rơi vào cảnh túng quẫn với 1 phát súng tự bắn vào đầu.

Ở nhà Ngọ 3-4 quyển sách về người này, thời mà Ngọ mua sách cũ ở đường Trần Nhân Tông –TP. Hồ Chí Minh lúc chập chững vào nghề. Tất nhiên, Ngọ cũng muốn có hàng triệu USD, nhưng Ngọ không muốn kết thúc trò này theo cách đó. Vừa đọc sách về ông, nhưng vừa sợ.

Nhưng ít ra, khi đọc ta sẽ học được nhiều bài học giá trị về cách đánh giá ông về cổ phiếu, thị trường, cách giao dịch qua những thăng trầm. Thêm nữa, Nhờ Livermore, chúng ta hiểu hơn về tâm lý, lòng tham, cách sống sót và biết tin vào hệ thống đã chứng minh của mình.

Livermore: Thiên tài từ nhỏ

Jesse Lauriston Livermore sinh năm 1877 tại Massachusetts, Mỹ, trong một gia đình nông dân nghèo khó. Ông khá thông minh khi biết đọc và viết lúc 3,5 tuổi và giỏi về con số.

Bỏ học từ năm 14 tuổi, ông tìm đến Boston và làm việc tại một công ty môi giới chứng khoán, nơi ông tiếp xúc với những con số nhảy múa trên bảng giá, thời đó là viết tay trên bảng. Mức lương của ông là 5 USD/tuần.

Nhưng ở tuổi 16, nhờ đầu cơ, ông kiếm lãi đến 200 đô/tuần – bằng 1 năm lương của ông trước đó. Ở lứa tuổi teen ông đã kiếm hàng nghìn USD, và khiến các “sàn chui” cấm cửa ông và phố Wall phải chú ý đến ông.

Tài năng thiên bẩm, sự nhạy bén và sử dụng đòn bẩy lớn đã định hình phong cách của ông, nhưng là nền móng bi kịch sau này.

Phong cách đầu tư của Jesse Livermore

Livermore là một bậc thầy về chiến lược ngày nay gọi là trend following (đầu tư theo xu hướng). Ông tin rằng thị trường luôn đi theo những đợt sóng lớn, và nhiệm vụ của nhà đầu tư là “bơi theo dòng nước”.  Ông cũng cực kỳ nhạy bén với tâm lý đám đông, biết khi nào thị trường bị cuốn vào cơn sốt mua hoặc hoảng loạn bán.

Lưu ý: Ông không đọc báo cáo tài chính, không quan tâm đến giá trị nội tại của công ty. Thay vào đó, ông tập trung vào hành vi giá – đó là tất cả những gì ông cần.

Điều làm ông khác biệt là khả năng kiểm soát cảm xúc – ít nhất là trong những năm đầu, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của kiên nhẫn và chờ đợi cơ hội rõ rệt. Ông hiểu rằng thị trường giống như các đợt sóng trên đại dương: không thể chống lại các cơn sóng, chỉ có thể học cách lướt sóng.

Nhờ phong cách này, ông đã tăng số tiền mình nhanh chóng, ví dụ năm 1907 khi thị trường sụp đổ ông kiếm 3 triệu USD, và đỉnh điểm như Ngọ chia sẻ ngay từ đầu, năm 1929 – nhờ bán không ông đã tăng số tiền lên đến 100 triệu USD.

Nhưng, chiều ngược lại, ông phá sản đến 3 lần trong đời, do ông không tuân thủ theo nguyên tắc của mình. Ngọ nhớ nhất vụ phá sản là vụ đầu cơ bông, khi ông giao dịch theo kiểu “nghe lời” người khác mà rời xa nguyên tắc và vùng nước của mình.

Vực sâu nhất, ở tuổi 63 – năm 1940, ông tự kết liễu cuộc đời mình, với bức thư tuyệt mệnh gửi lại cho cô vợ thứ 3 của mình, Harriet Metz Noble, (người ông gọi bằng Nina):

Livermore: Bài học cho hậu thế

Cuộc đời Livermore là 1 bộ phim sống động và đầy triết lý, bài học về đầu tư. Và đây là 3 bài học:

Đầu tiên, Cảm xúc là kẻ thù lớn nhất: Ông từng nói rằng lòng tham và nỗi sợ hãi là hai cảm xúc chi phối mọi nhà đầu tư. Kiểm soát được chúng là sự khác biệt giữa thắng lợi và thất bại.

Thứ 2, quản trị rủi ro là rất quan trọng. Livermore khuyên: “Đừng bao giờ mua bình quân giá xuống” – đừng cố gắng gỡ gạc bằng cách mua thêm khi đang thua lỗ. Ông cũng nhấn mạnh việc cắt lỗ nhanh chóng và không để cảm xúc can thiệp vào quyết định.

Cuối cùng, hiểu sự khác biệt giữa kiếm tiền và giữ tiền: Ông là siêu sao trong việc dự đoán thị trường và kiếm tiền khủng, nhưng lại tệ hại trong việc bảo vệ tài sản của mình. Do đó, đầu tư giỏi không chỉ là chiến lược, cách thức đầu tư mà còn là kỷ luật.

Thực tình mà nói, dù đọc sách về ông, Ngọ không hề thích với cách đầu tư ông lắm; triết lý của Ngọ thiên về “ăn chắc mặc bền”. Bởi trong đầu tư, thiên tài không có nghĩa là bất khả chiến bại. Ngọ không muốn rơi vào cảnh thua lỗ lớn, bởi chắc chắn sẽ có những khoảnh khắc Ngọ điên rồ và ngốc nghếch, khi đó, vẫn đảm bảo Ngọ tồn tại và bền vững.

Ví dụ, Happy-Fund của Ngọ đề cao tính đa dạng hóa, và không sử dụng đòn bẩy – đây là điều trái ngược với Livermore.

Dù sao đi nữa,  thực sự phải nói rằng, việc “hy sinh” của ông đã để lại cho những chứng sĩ theo sau những sâu sắc trong tư duy và góc nhìn. Những thất bại của ông bắt buộc chúng ta phải tìm ra điểm yếu của mình và đối diện với nó một cách trung thực nhất.

Ngọ CophieuX cảm ơn ông!

Ngọ chúc bạn đã có thêm 1 bài học giá trị nữa!