Đánh giá người quản lý: Cách nhận diện người giỏi và dở?

Quản lý là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá cổ phiếu. Đây là một yếu tố định tính và quan trọng, điều này ảnh hưởng đến việc chọn lựa và định giá cổ phiếu.

Một nhà đầu tư bình thường, khi tiếp xúc và nghe lãnh đạo công ty nói thường cảm tính kiểu: “ông này có tâm có tầm”, ông này kiểu X,Y,Z. Thực tế Ngọ tin rằng đa số nhà đầu tư đều bị “hiệu ứng hào quang” – kiểu họ có tiền, có quyền – lời nói ra có gang có thép nên gây ảnh hưởng.

Thực tế mà nói, những người đứng đầu công ty đều có sự hiểu biết đáng kể về điểm mạnh yếu công ty và cũng có khả năng ăn nói hơn người bình thường. Điều đó khiến người bình thường lầm tưởng, một người quản lý thiếu trung thực và tài năng so với người giỏi thể hiện, người giỏi thể hiện chém cho bạn tin về công ty của họ

Trong Đại hội cổ đông 2021 của Bershire Hathaway, Buffett chia sẻ rủi ro của doanh nghiệp là: “Những người bất tài nhưng giỏi thể hiện.”

Có một triết lý được Nassim Nicholas Taleb (tác giả Thiên Nga Đen) coi trọng và bạn cũng sẽ thấy những nhà đầu tư xuất chúng khác xem trọng đó là: “Đừng tin những gì người ta nói, hãy nhìn những gì người ta làm.”

Có những NĐT giỏi tiếp xúc với ban lãnh đạo, tuy nhiên cũng có NĐT giỏi khác thì không tiếp xúc bởi sợ nhiễu thông tin và dẫn dắt.

Nhiều nơi đa cấp, hay những lớp dạy bất động sản, chứng khoán… cứ phản dồn số đông vào hội trường, kích thích tâm lý, trong men say ảo tưởng giàu nhanh mà tham gia. Nếu bạn đã từng đầu tư chứng khoán, cổ phiếu càng tăng thì càng cuốn hút số đông lao vào mà không suy xét đã phản ánh rõ điều này.

Có một vài quy tắc nhỏ để bạn có thể lọc ra những lãnh đạo (có thể) vì mục đích cá nhân hơn là vì cổ đông.

• Người ta nắm giữ ít cổ phiếu của công ty, làm việc chủ yếu vì lương bổng. Một ông chủ sẽ tận lực công ty hơn là người làm thuê.
• Thưởng quá nhiều cho chính họ. Tôi đồng ý rằng: Làm giỏi thì đáng thưởng nhưng thưởng quá nhiều so với những gì mang lại, thì đó là vấn đề lợi ích cá nhân.
• Kết quả họ đã làm trong quá khứ, những con số nằm ở bảng BCTC, những con số đó phải gắn với trách nhiệm làm việc của họ.
• Đánh giá kết quả họ đã làm được, thay vì đánh giá những gì họ nói. Đánh giá những gì họ nói so sánh với những gì họ làm.

Một trụ sở tồi tàn, một ông chủ bình dị thường đáng đầu tư hơn là một trụ sở hào nhoáng và ông chủ bóng bẩy – (Peter Lynch, Munger xác nhận điều này)

Dù mọi thứ vẫn có sự ngoại lệ, tuy nhiên ở mức nào đó, nhờ những tiêu chí đánh giá ấy cụ thể ấy, ta có thể phòng ngừa được rủi ro và tăng khả năng thắng lợi.

Một nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, không nhất thiết phải gặp và nghe ban lãnh đạo nói. Nếu bạn không có óc phán xét hơn người, nhiều khi bạn lại càng rủi ro.

“Một trong những tổ chức tín thác tài chính nổi tiếng ở Scotland tuyên bố: “Nghe theo lời của giám đốc công ty bạn sẽ mất một nửa số tiền. Nghe theo lời của chủ tịch thì bạn sẽ mất hết số tiền.” Bennett Goodspeed

Do đó, ta có thể đánh giá ban lãnh đạo dựa vào tỷ lệ nắm cổ phiếu, lương thưởng (ESOP), bảng báo cáo tài chính nhiều năm, và những gì họ thực làm.

Qua bài này, Ngọ hi vọng bạn sẽ hiểu hơn về tầm quan trọng của quản lý và cách nhận diện một người quản lý đáng tin cậy. Mời bạn đọc các phát ngôn NĐT xuất chúng:

“Bạn không thể thực hiện một khoản chiết khấu theo phương pháp định lượng với ban quản lý vô đạo đức; cách duy nhất để đối phó với những tình huống như vậy là tránh chúng.” Benjamin Graham

“Đừng bao giờ vật lộn với một con lợn vì nếu bạn làm vậy, cả hai bạn sẽ bị bẩn, nhưng con lợn thì thích điều đó.” Charlie Munger

“Nghiên cứu cách thức quản lý của công ty, các nhà lãnh đạo, hồ sơ quá khứ và mục tiêu của họ.” Roy Neuberger

“Tôi không bao giờ muốn trả trên giá trị nội tại cho cổ phiếu – rất hiếm có trường hợp ngoại lệ mà một người như Warren Buffett đang nắm quyền. Có những người – rất ít – đáng trả tiền nhiều hơn một chút để có được lợi thế lâu dài hơn. “Charlie Munger

“Quản lý là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc đánh giá công ty đứng đầu và nó có ảnh hưởng lớn đến giá thị trường của các công ty đứng sau.” Benjamin Graham 1955

“Nếu ban quản lý không tập trung vào việc tối đa hóa giá trị dài hạn cổ phiếu, thì bất kể phân tích doanh nghiệp của bạn tốt đến đâu, các quyết định  đưa ra có thể làm suy giảm con đường gia tăng giá trị mà bạn có thể thấy ở doanh nghiệp. ” Bill Nygren

“Tôi nghĩ quản lý là vô cùng quan trọng. Tôi đã bị đau nhiều lần khi tôi không chú ý đến điều đó. Các doanh nghiệp, như tôi đã nói với bạn, rất mong manh. Hầu hết chúng không tồn tại được lâu. Khả năng lãnh đạo, cả chiều sâu của lãnh đạo cũng như chất lượng của lãnh đạo, đều có ý nghĩa rất lớn ”. Mohnish Pabrai

“Các giám đốc điều hành mà bản thân họ sở hữu ít cổ phần trong công ty của mình thì không có tình cảm với các cổ đông nhiều hơn nếu so với những con khỉ đầu chó ở châu Phi.” T. Boone Pickens

“Chúng tôi dành nhiều thời gian để tìm hiểu, ‘ Đội ngũ quản lý có tập trung vào việc tối đa hóa giá trị dài hạn trên mỗi cổ phiếu không?’ Họ nghĩ thế nào về việc bỏ vốn mua lại cổ phần khi cổ phiếu của họ đang rẻ? Kinh tế học hành vi của họ là gì hoặc họ có mối liên hệ chặt chẽ như thế nào đối với chúng ta, với tư cách là các nhà đầu tư bên ngoài được hưởng lợi?” Bill Nygren

“Quản lý tốt  cung cấp cho bạn các quyền chọn tăng miễn phí.” Mohnish Pabrai

“Khi thực hiện việc mua kiểm soát hay mua cổ phiếu, chúng tôi cố gắng không chỉ mua những doanh nghiệp tốt mà còn cả những doanh nghiệp được điều hành bởi những nhà quản lý cấp cao, tài năng và đáng yêu.” Warren Buffett

“Trong các cuốn sách của mình, tôi luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ quản lý trong việc lựa chọn công ty… nhưng đến giờ tôi vẫn thực hành chưa đủ.” Philip A. Fisher

“Chúng tôi cảm thấy thoải mái hơn khi một đội [quản lý] đã hoạt động trong một thời gian dài, có thành tích tốt.” Marathon Asset Management

” Quản lý yếu kém cũng có thể không mang lại rắc rối cho các doanh nghiệp tốt.” Frank Martin

“Biến số quan trọng nhất đối với chúng tôi khi xem xét các công ty, là đánh giá ban quản lý.” Josh Resnick

“Điều đầu tiên là ban quản lý có đàng hoàng và trung thực không?” Julian Robertson

“Julian Robertson rất cuồng nhiệt về tầm quan trọng của quản lý: ‘Bạn đã làm tốt công việc quản lý của mình chưa?’ Vâng thưa ngài. ‘Giám đốc tài chính học đại học nào?’ Ừm, ừm… Ông ấy muốn bạn biết tất cả những gì cần biết về những người điều hành công ty mà bạn đầu tư vào ”. Lee Ainslie

“Theo quan điểm của chúng tôi, một đội ngũ quản lý lý tưởng  là một đội ngũ có tầm nhìn chiến lược rõ ràng, cách tiếp cận chủ động và chu đáo để phân bổ vốn cũng như có sự gắn kết chặt chẽ với các cổ đông.” Dan Loeb

“Sự sang trọng tại trụ sở chính thường có tương quan nghịch với chất lượng tài chính của công ty.” Charlie Munger

“Charlie và tôi có xu hướng ủng hộ các công ty do giám đốc điều hành (CEO) – những người thu hút các nhà đầu tư bằng những dự đoán lạ lùng. Một vài người trong số những người quản lý này sẽ chứng minh được khả năng tiên tri – nhưng những người khác sẽ trở thành những người lạc quan bẩm sinh, hoặc thậm chí là lang băm. Thật không may, điều này không dễ dàng cho các nhà đầu tư để biết trước họ đang đối phó với loại người nào.” Warren Buffett

“Đánh giá tốt nhất mà chúng ta có thể đưa ra về năng lực của các nhà quản lý không phụ thuộc vào những gì mọi người nói, mà là những gì hồ sơ cho thấy.” Warren Buffett

“Benjamin Graham, trong sách Nhà đầu tư thông minh, cho biết bạn đánh giá ban lãnh đạo 2 lần trong quá trình ra quyết định. Một lần thẩm vấn trực tiếp. Bạn đặt câu hỏi cho họ và họ trả lời và bạn đưa ra đánh giá về chất lượng câu trả lời của họ. Ngoài ra, chất lượng quản lý còn thể hiện ở các con số : ROE (tuyệt đối và tương đối so với đối thủ cạnh tranh), tỷ suất sinh lợi trên tổng vốn, tốc độ tăng trưởng, vị thế ngành, xu hướng thị phần và tỷ suất lợi nhuận. ” Leon Cooperman

“Khi chúng tôi đánh giá một đội ngũ  quản lý, chúng tôi tập trung nhiều hơn vào việc phân tích các quyết định và hành động trong quá khứ hơn là chỉ xem xét phản hồi của họ đối với các câu hỏi của chúng tôi.” Lee Ainslie

“Tôi cố gắng biết càng nhiều càng tốt về bản chất của quản lý.” Mohnish Pabrai

“Những nhà quản lý luôn hứa ‘đưa ra các con số‘ sẽ có lúc bị cám dỗ để tạo ra các con số.” Warren Buffett

“Khi bạn hỏi tôi về những đặc điểm mà tôi tìm kiếm ở cổ phiếu, tôi đã nói rằng chất lượng quản lý là quan trọng nhất.” Lee Ainslie

“Tôi cũng muốn xem liệu ban quản lý có sở hữu đủ số cổ phiếu của công ty để phục vụ lợi ích tốt nhất của công ty hay không. Nhưng bạn thường phải theo dõi các hành động của ban quản lý khi đào sâu vào phần chú thích của báo cáo tài chính để xem họ có phải là người trung thực hay không. Khi tôi mua một cổ phiếu, tôi không bao giờ đến thăm hay nói chuyện với ban lãnh đạo vì tôi nghĩ rằng số liệu tài chính của một công ty đủ tốt để kể câu chuyện. Ngoài ra, ban lãnh đạo luôn nói điều gì đó tốt về công ty, điều này có thể ảnh hưởng đến nhận định của tôi. Tôi biết rất nhiều nhà đầu tư giỏi, những người thích nói chuyện với quản lý và đến thăm các công ty, nhưng đó không phải là tôi. Tôi không thích kiểu căng thẳng như vậy, và nếu tôi phải chạy vòng vòng đến thăm nhiều công ty như vậy, thì tôi đã chết sau vài năm. ”Walter Schloss

“Cách thực sự để có được cảm nhận về chiến lược của công ty là thông qua các cuộc thảo luận với khách hàng và đối thủ cạnh tranh. Khách hàng và đối thủ cung cấp cho bạn sự thật. Ban quản lý cũng có thể hoặc không thể cung cấp cho bạn sự thật ”. Chuck Royce

“Đừng nhầm lẫn về điều đó: sự nhạy bén, tầm nhìn xa, tính chính trực và động lực của ban quản lý đều tạo ra sự khác biệt lớn trong lợi nhuận của cổ đông.” Seth Klarman

“Công việc chính của CEO là bảo vệ văn hóa. Điều này liên quan đến sự liêm chính hay nói rộng hơn là làm tấm gương tốt”. Robert Vinall

“.. điều tốt hơn bạn nên làm [hơn là phỏng vấn ban giám đốc] là ngồi trong phòng và đọc 10 năm qua về những gì họ đã nói so với những gì đã xảy ra, và sau đó đưa ra kết luận của riêng bạn về việc doanh nghiệp sẽ đi đến đâu trong tương lai, thay vì để họ nói với bạn về điều đó. ” Mohnish Pabrai

“Chúng tôi nhận thức được những hạn chế trong hiểu biết của chúng tôi về bản chất con người, do đó, chúng tôi mong muốn những lời nói quản lý sẽ được thể hiện qua các số liệu trong báo cáo và tài khoản.” Terry Smith

“Chúng tôi tìm kiếm những nhà quản lý là chủ sở hữu, và những người luôn hành động vì lợi ích tốt nhất của tất cả cổ đông. Đây là bước khó nhất: kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy rằng chúng tôi phải tuân theo những gì những người quản lý này đã thực sự làm, thay vì những gì họ đã nói rằng họ đã làm. (Bạn biết đấy, mặt trái lời khuyên của cha mẹ chúng ta: “hãy làm như tôi nói, không phải như tôi làm”).” Chuck Akre

“Một tiêu chí quan trọng khác đối với tôi là tôi luôn muốn thấy ban quan lý sở hữu một lượng cổ phiếu đáng kể.” Phil Carret

“Tất cả những điều khác như nhau, công ty được ưu thích có ban quản lý với khoản đầu tư cá nhân đáng kể hơn những công ty do những người chỉ được hưởng lương để điều hành.” Peter Lynch

“Bạn biết đấy, Phố Wall tập trung vào rất nhiều thứ không quan trọng” – Philip Fisher

Nguyễn Hữu Ngọ
Đào tạo chứng khoán & Tư vấn đầu tư
SĐT – Zalo: 096.774.6668
Chat Messenger: TẠI ĐÂY
Chat Zalo: TẠI ĐÂY