nguyenhuungo@gmail
096.774.6668
Cộng tác viên
Nhiều khi ta bắt gặp ROE âm. Vậy thực tế ROE âm thì sao? Ta cần đối diện nó như thế nào để phân tích doanh nghiệp và cả trong đầu tư chứng khoán.
Trong bài viết này, Ngọ sẽ cùng bạn nghiên cứu sâu về chủ để ROE âm, trong tổng thể ROE nói chung. Qua đó, ta hiểu được nguyên nhân, những điều xảy ra khi ROE âm, hoặc nhận biết ROE tác động như thế nào đến doanh nghiệp và cổ phiếu doanh nghiệp đó. Chắc chắn, qua bài viết này, bạn sẽ hiểu được ROE âm là sao? Và từ đó đạt được mục tiêu nâng cao kiến thức toàn diện.
I. Ôn tập lại về ROE, và những điều xoay quanh
Muốn hiểu ROE âm thì sao, ta phải bắt đầu hiểu về ROE là gì, ý nghĩa của ROE. Ngọ tin rằng, trước đây bạn đã biết công thức ROE (Return on Equity) là:
ROE = Lợi nhuận/Vốn chủ sở hữu.
Nếu lợi nhuận 1 quán cà phê (trừ tất tần tật các chi phí) là là 500 triệu, và vốn chủ sở hữu là 1 tỷ. Thì ROE = 500 triệu/1 tỷ = 50%
Có thể hiểu: Số tiền túi bạn đầu tư (không kể tiền vay mượn) để mở quán cà phê, trong 12 tháng có một số tiền lời. Thì chỉ số ROE chính là tỷ số của số tiền lời / tiền túi bạn bỏ ra.
Cụm từ “một vốn, bốn lời” thì ROE = 4 / 1 = 4 hay 400%, đơn vị tính ROE là %
Đôi khi bạn bắt gặp cụm từ ROEA, hoặc ROAE thì chữ A, đó là: Average. Nên cụm từ ROEA, hay ROAE là Return On Average Equity, nghĩa là ROE bình quân.
Hình trên ta thấy cụm từ ROEA đấy.
Mời bạn đọc chi tiết về bài chỉ số: ROE là gì? Hiểu chi tiết từ A đến Z
II . Hiểu chung về ý nghĩa ROE và ROE âm nghĩa là sao?
Chỉ số ROE thể hiện mức độ hiệu quả khi sử dụng vốn của doanh nghiệp, hay nói cách khác 1 đồng vốn bỏ ra thì thu được bao nhiêu đồng lời.
Về mặt lý thuyết, ROE càng cao thì khả năng sử dụng vốn càng có hiệu quả. Những cổ phiếu có ROE cao thường được nhà đầu tư ưa chuộng hơn. Và tất yếu những cổ phiếu có chỉ số ROE cao cũng có giá cổ phiếu cao hơn.
Khi đánh giá ROE, bạn cũng nên đánh giá điều sau:
- ROE < Lãi vay ngân hàng: vậy nếu công ty vay ngân hàng thì lợi nhuận tạo ra cũng chỉ để trả lãi vay ngân hàng mà thôi.
- ROE > Lãi vay ngân hàng: thì chúng ta phải đánh giá xem công ty đã vay ngân hàng và khai thác hết lợi thế cạnh tranh trên thương trường chưa, nhằm xem xét công ty này có khả năng tăng ROE trong tương lai hay không.
Ngoài ra, ROE cao duy trì trong nhiều năm cũng thể hiện lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp, những doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh cao, hay độc quyền thường có chỉ số ROE rất cao.
Nhưng đã là nhà đầu tư hay phân tích thì ta phải phân tích kỹ hơn.
ROE âm, tức là do doanh nghiệp thực sự dở làm ăn thua lỗ, hay chỉ là lỗ tạm thời, hay chỉ là giai đoạn khởi nghiệp, hoặc do đầu tư mạnh cho phát triển và thu hút khách hàng? Ta còn phân tích dưới góc độ nhà đầu tư và nhà điều hành doanh nghiệp
Phần tiếp theo ta sẽ đi sâu hơn để hiểu ROE âm thì sao dưới nhiều khía cạnh khác. Tiếp tục nào
III. Nguyên nhân dẫn đến ROE âm trong doanh nghiệp?
Nguyên lý chung để ROE âm, tức là doanh nghiệp lỗ.
Đôi khi doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu âm, những năm nay làm ăn có lời, nhưng lỗ lũy kế âm quá vốn chủ sở hữu, nên ROE âm. Nhưng cực siêu hiếm trường hợp này.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ROE âm trong doanh nghiệp, và dưới đây là một số nguyên nhân chính:
Lợi nhuận gộp thấp: Doanh nghiệp đối mặt với ROE âm nếu lợi nhuận gộp của họ thấp. Lợi nhuận gộp thấp xảy ra khi chi phí sản xuất và kinh doanh cao hơn so với doanh thu. Lợi nhuận gộp được hiểu là doanh thu – biến phí, mà ở đây kinh doanh cũng gồm định phí nữa như máy móc thiết bị, tiền thuê mặt bằng, lương quản lý, khấu hao.
Nên khi lợi nhuận gộp thấp, và mấy cái định phí cao hơn, do đó doanh nghiệp bị lỗ và ROE âm.
Lãi suất vay cao: Nếu doanh nghiệp sử dụng nhiều vốn vay với lãi suất cao để đầu tư vào hoạt động kinh doanh, điều này làm giảm lợi nhuận sau thuế và có thể dẫn đến ROE âm.
Khi doanh nghiệp xài đòn bẩy tài chính, thì chấp nhận rủi ro cao lợi nhuận cao, nên có thể lãi nhiều hoặc lỗ.
Khi lãi suất tăng thì chi phí trả lãi tăng, nên tổng chi phí tăng có thể khiến doanh nghiệp giảm lãi thậm chí lỗ nên ROE âm.
Cổ tức cổ phiếu ưu đãi: Một số doanh nghiệp có thói quen phát hành cổ phiếu ưu đãi với lãi suất cố định cao hơn lãi suất thị trường. Điều này khiến chi phí lãi vay tăng lên và ảnh hưởng tiêu cực đến ROE.
Cổ tức ưu đãi, giống như phần lai của trái phiếu và cổ phiếu. Nó cũng phải trả lãi như trái phiếu hoặc vay ngân hàng, mức lãi thì theo thỏa thuận. Mà chi phí nếu sử dụng tốt sẽ tăng lợi nhuận, còn sử dụng không tốt sẽ làm giảm lãi hoặc thậm chí lỗ.
Lỗ kinh doanh: Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ROE âm là khi doanh nghiệp ghi nhận lỗ kinh doanh trong một khoảng thời gian dài.
ROE tức là lợi nhuận sau thuế âm. Lợi nhuận thì sẽ bao gồm lợi nhuận kinh doanh và lợi nhuận khác như đầu tư tài chính, nên nếu kinh doanh lỗ cũng dễ khiến ROE âm.
Tăng trưởng không bền vững: Nếu doanh nghiệp tăng trưởng quá nhanh và không bền vững, họ đối mặt với tình trạng ROE âm khi cơ cấu tài chính của họ không đủ để duy trì tốc độ tăng trưởng.
Để tăng trưởng nhanh, nhiều công ty ví dụ như Grab sẽ đẩy mạnh chi phí marketing và ưu đãi người dùng, do đó có thể dẫn đến chi phí tăng và lợi nhuận âm. Tất nhiên Grab tập trung để tăng trưởng.
Tuy nhiên có nhiều công ty, cũng tập trung tăng trưởng nhưng tăng trưởng không bền vững và điều này sẽ khiến lợi nhuận âm.
Vấn đề quản lý: Một quản lý không hiệu quả, chính sách kinh doanh không rõ ràng và quy trình kinh doanh không tối ưu cũng dẫn đến ROE âm.
Một doanh nghiệp lỗ, sẽ có nhiều lý do… một trong những lý do khiến lỗ và ROE âm đó là vấn đề quản lý do con người hoặc do quy trình.
IV. Khi Hệ quả ROE âm thì sao
Về cơ bản, trừ khi chiến lược của doanh nghiệp là chấp nhận lỗ để lấy người dùng và doanh thu. Điều này có thể xảy ra ở giai đoạn khởi nghiệp hoặc phát triển nhanh để chiếm lĩnh thị trường. Còn tổng thể, thì ROE xảy ra, sẽ có những tác động tiêu cực đến doanh nghiệp, cụ thể:
Việc thu hút vốn đầu tư sẽ giảm: Cổ đông và nhà đầu tư sẽ lo ngại về hiệu suất tài chính và kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, họ có thể đánh giá lại khoản đầu tư của mình, nên có khi họ không muốn đầu tư hoặc tiếp tục giữ cổ phiếu của doanh nghiệp nữa.
Khó khăn trong việc vay vốn: Ngân hàng và các tổ chức tín dụng có thể không muốn cấp vay cho doanh nghiệp có ROE âm. Vì đây là dấu hiệu của một doanh nghiệp làm ăn thua lỗ nên sẽ đối diện với việc khó khăn trong việc trả nợ.
Tác động tiêu cực đến hình ảnh công ty: ROE âm và doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, sẽ làm giảm uy tín và danh tiếng của doanh nghiệp trong mắt khách hàng, nhà đầu tư và đối tác kinh doanh.
Sụt giảm giá trị cổ phiếu: ROE âm sẽ thường đối diện với giá trị cổ phiếu giảm sút. Và khi giá trị cổ phiếu giảm, thì giá cổ phiếu sẽ giảm tương ứng, do đó gây tổn thất cho cổ đông.
Khả năng duy trì hoạt động kinh doanh bị đe dọa: Nếu ROE âm kéo dài và không có biện pháp cải thiện, khả năng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có thể bị đe dọa và tồn tại trong thời gian dài trở nên khó khăn. Hay đơn giản là ta nói, doanh nghiệp có thể phá sản!
V. Ví dụ về cổ phiếu có ROE âm
Hãy xem xét mã Cổ Phiếu HAG (CTCP Hoàng Anh Gia Lai)
Ta thấy ROE năm 2020 là -9,36%. Điều này có là doanh nghiệp Hoàng Anh Gia Lai năm này kinh doanh bị LỖ, và mức lỗ so với vốn chủ sở hữu gần 10%. Còn nhưng năm tiếp sau đã lãi trở lại.
Trong kinh doanh, đối với những doanh nghiệp ROE âm tức là doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, Ngọ chia làm 3 trường hợp:
- Doanh nghiệp “lỗ bền vững” đây là những doanh nghiệp ta nên tránh xa hết mức có thể. Thực sự rất rủi ro khi đầu tư với nhà đầu tư cá nhân.
- Doanh nghiệp làm ăn bấp bênh, thường đây cũng là những doanh nghiệp không hiệu quả khi kinh doanh, sẽ có những năm lời lãi xen kẽ, và hiệu quả kinh doanh thấp được thể hiện ở những chỉ số tài chính như ROE, ROA, Nợ/Vốn Chủ sở hữu, dòng tiền tự do.
- Doanh nghiệp lỗ tạm thời, điều này do đặc tính chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp, sẽ có những năm lãi lớn, rồi sẽ lãi rất bé thậm chí thua lỗ. Hoặc là những doanh nghiệp đang đầu tư mạnh để phát triển, ví dụ như Grab, hoặc Tiki, Ngọ xếp loại hình doanh nghiệp này là rủi ro cao, lợi nhuận cao.
Qua ví dụ của Hoàng Anh Gia Lai và Grab, ta thấy rằng ROE âm không phải là câu chuyện kết thúc của một doanh nghiệp. Thay vào đó, nó thể hiện những thách thức hoặc chiến lược mà doanh nghiệp theo đuổi, để có lợi nhuận dài hạn và cải thiện ROE.
Nếu doanh nghiệp làm tốt và hành động kịp thời sẽ giúp doanh nghiệp “quay xe” hoặc chiếm lĩnh thị trường. Khi đó, ta mua lúc ROE âm, thì được cổ phiếu giá thấp và cổ phiếu sẽ bay cao.
Tuy nhiên, nếu không làm tốt, doanh nghiệp sẽ đối diện với những khó khăn trầm trọng hơn.
VI. Để đầu tư sinh lãi với ROE thì sao?
Đầu tiên chúng ta cần hiểu lại, ROE âm tức là doanh nghiệp đang có lợi nhuận âm. Do đó, ta xét:
Đối với phân tích cơ bản:
Do đó, những tiêu chuẩn định giá liên quan đến lợi nhuận như P/E, EV/EBIT, EV/EBITDA, P/CF sẽ ảnh hưởng lớn hơn. P/E thì không thể dùng được, vì khi lợi nhuận lỗ, không cho ý nghĩa về P/E bởi, ví dụ P/E = -10, chẳng lẽ nói doanh nghiệp cần âm 10 năm để hòa vốn! Còn tiêu chí còn lại nên xem là bổ trợ.
Do đó, tiêu chí định giá hợp lý chỉ có thể áp dụng là liên quan đến tài sản, tiền mặt, giá trị sổ sách. Hoặc ta có thể xem xét các chỉ số định giá liên quan đến lợi nhuận trong dài hạn sẽ cho kết quả chính xác hơn.
Ta cũng cần xem khả năng thua lỗ này là tạm thời, giai đoạn phát triển hay “lỗ bền vững”
Đối với phân tích kỹ thuật:
Phân tích kỹ thuật là dựa vào biến động giá và khối lượng giao dịch. Và tin rằng mọi sự biến động, và mức giá hiện thời phù hợp với giá trị và phản ánh đầy đủ những thông tin quá khứ và tương lai.
Do đó, nhà đầu tư dựa vào các mô hình phân tích kỹ thuật, xu hướng giá, và các lý thuyết như đường MA, RSI, kháng cự hỗ trợ, MACD, nến nhật để lựa chọn điểm mua bán hợp lý.
VII. Tổng kết về ROE âm
ROE = Lợi nhuận/Vốn chủ sở hữu
ROE âm, tức là doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ
ROE âm có thể xuất phát từ vấn đề khó khăn trong tài chính, hiệu quả kinh doanh, hoặc thị trường và quản lý.
ROE âm có thể ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh, và danh tiếng của doanh nghiệp
Mua cổ phiếu khi ROE âm ta nên xem xét 1 quá trình dài hạn hơn, sử dụng định giá theo tài sản, hoặc phân tích kỹ thuật.
VIII. Chia sẻ cuối về ROE âm thì sao?
Qua bài viết này, Ngọ cũng tin rằng bạn đã hiểu ROE âm thì sao rồi nhé. Tất nhiên trong tài chính, còn nhiều yếu tố khác nữa. Bạn hãy đọc tất cả các bài ở CophieuX sẽ giúp bạn rất nhiều.
Đầu tư là 1 quá trình kiếm tiền trong sạch, minh bạch và hiệu quả ngay cả khi ta già yếu hoặc nằm trên giường bệnh. Càng già càng giỏi, càng giàu
Thường những bạn tìm đến CophieuX sẽ gồm 2 đối tượng chính.
- Những nhà đầu tư có lợi nhuận tốt và muốn kiếm nhiều hơn nữa, hoặc tạo cho mình lợi nhuận bền vững.
- Những nhà đầu tư mới, hoặc lợi nhuận chưa như ý. Đối với những NDT đang lỗ, thì có thể xem như ROE là âm ấy, hãy để cái âm này là tạm thời, nhưng tương lai phải sáng, phải đẹp.
Nếu bạn là đối tượng 1 – chúc mừng bạn. Nếu bạn là đối tượng 2, Ngọ chỉ chia sẻ bạn là: “Đầu tư vào bản thân luôn là đầu tư sinh lời lớn nhất” như lời Buffett nói.
