Lý thuyết thị trường hiệu quả là gì? Và phản biện nó!

I. Lý thuyết thị trường hiệu quả là gì?

Thị trường hiệu quả là lý thuyết được giảng dạy ở các trường đại học kinh tế. Lý thuyết thị trường hiệu quả được phát triển bởi Giáo sư Eugene Fama (đoạt giải Nobel kinh tế 2013) tại Đại học Chicago trong luận văn tiến sĩ của mình vào đầu những năm 1960. Nó nói về nguyên lý phổ biến trong chứng khoán là “tiền nào của nấy”.

Tức là một cổ phiếu VNM giá 100.000 vì nó xứng đáng 100.000, hay giá cổ phiếu HQC 3.000 vì nó đáng giá 3.000. Tức là nó có tính hiệu quả rất cao, và không có cổ phiếu hời hoặc là cổ phiếu nào đắt cả.

Đồng nghĩa cổ phiếu luôn bán đúng giá với bất kỳ mức giá nào, và phản ánh đúng giá trị thực, phản ánh đúng với dữ kiện cả quá khứ và tương lai.

Lý thuyết hiệu quả hiểu là Tiền nào của nấy!

“Tiền nào của nấy” có thể xem là lý thuyết hiệu quả về tiền và hàng, mà người Việt cũng hay sử dụng. Tuy nhiên, để chứng minh câu nói “tiền nào của nấy” là không đúng, Ngọ hoàn toàn lấy một “Thiên nga đen” ra, để chứng minh không phải tất cả thiên nga đều màu trắng!

Lấy ví dụ mã FLC, chỉ trong vòng 1 tháng giữa 12/2021- giữa tháng 1/2022, cổ phiếu FLC tăng từ 14 đến 24 và sau đó giảm sàn liên tục xuống 12!

Bạn không thể biện luận rằng quá khứ, hiện tại, tương lai doanh nghiệp đã phản ánh hết vào giá, vì doanh nghiệp, tương lai doanh nghiệp không thể như tàu lượn siêu tốc. Liệu doanh nghiệp tốt đẹp hơn gấp đôi, và sau đó lại xấu đi một nửa chỉ trong 1 tháng?

Hay chỉ trong 1 ngày 19/10/1987 chỉ số Dow Jones giảm đến 22.6%!

II. 3 hình thái của lý thuyết thị trường hiệu quả là gì?

Lý thuyết thị trường hiệu quả cũng  tiến hóa để ít có khả năng bác bỏ nhiều nhất và tăng sự đồng thuận lớn nhất!

1. Hình thái dạng yếu về thị trường hiệu quả

Mọi thông tin quá khứ về giao dịch của thị trường như giá cổ phiếu, khối lượng giao dịch, động thái đều đã phản ánh đầy đủ và kịp thời. Do đó, phân tích kỹ thuật sẽ không xài được.

2. Hình thái dạng trung bình của thị trường

Giá đã phản ánh đầy đủ những thông tin liên quan đến công ty được công khai trong quá khứ. Do đó, phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật đều không xài được.

3. Hình thái dạng mạnh của thị trường

Giá cổ phiếu đã phản ảnh đầy đủ mọi thông tin của doanh nghiệp cả quá khứ, tương lai, tin nội bộ. Do đó, thị trường hiệu quả hoàn toàn 100% không ai có thể đánh bại thị trường.

Kết quả là: một con khỉ hay đứa bé 2 tuổi có kết quả ngang ngửa với giáo sư trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Điều duy nhất, nhà đầu tư nên làm là đầu tư vào quỹ chỉ số hoặc quỹ ETF có chi phí thấp, để được nhận mức lãi trung bình của thị trường chung.

III. Lý thuyết thị trường hiệu quả đánh bại 95% nhà đầu tư

Tất nhiên, Ngọ không tin vào điều đó. Do đó, Ngọ thích tự lựa chọn danh mục đầu tư và tìm kiếm những mã cổ phiếu chất lượng để mua vào. Vì dù Ngọ chấp nhận đa phần “tiền nào của đó”, những vẫn có % nhất định, “trả tiền ít nhận chất lượng cao”, hoặc “tiền cao mà chất lượng thấp”.

Nhiệm vụ của nhà đầu tư là tìm ra mã ngon bổ rẻ ấy, dựa vào kiến thức, sự hiểu biết, kinh nghiệm, kỷ luật và sự kiên nhẫn của mình.

Peter Lynch từng chia sẻ, nếu bạn nghiên cứu 10 cổ phiếu bạn sẽ tìm được 1 cổ phiếu mua và cho kết quả tốt hơn thị trường chung.

Vì chứng khoán luôn tăng xét về lâu dài, ví dụ ở Mỹ mức lãi trung bình là 10%/năm, nếu có 1 nhà đầu tư giỏi kiếm được 20%/năm và kéo dài trong 70 năm (Ngọ nói ở đây là Warren Buffett). Thì giả định đem 10.000 USD đi đầu tư, thị trường sẽ mang về mức lãi 7,9 triệu USD, nhưng Buffett sẽ kiếm được gần 3,5 tỷ đô! (Bạn tìm hiểu về lãi kép tại đây).

Vậy mức chênh lệch giữa 3,5 tỷ USD và 7,9 triệu USD – con số chênh lệch chính xác nếu dùng máy tính là: 3.48 tỷ USD là tiền những nhà đầu tư thấp hơn mức lãi thị trường hoặc bị lỗ chuyển qua cho Buffett. (Lưu ý: Giả định là đầu tư 10.000 USD). Chứ thực tế Buffett đã nhận “quà tặng” hơn 100 tỷ USD từ NĐT khác chuyển cho ông!

Buffett là một ngoại lệ, tuy nhiên có rất nhiều nhà đầu tư giỏi khác mang lại mức lãi cao; và đồng thời có “rất rất rất” nhiều nhà đầu tư thất bại và bị đào thải.

Do đó, lý thuyết thị trường hiệu quả đánh bại đến hơn 95% nhà đầu tư. Rõ ràng đây là 1 trong những ý tưởng tốt về cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu, hoặc những nhà đầu tư lấy chứng khoán là kênh tích trữ tiền như vàng.

Vì là lĩnh vực học thuật nó đỏi hỏi sự chính xác tuyệt đối về lý thuyết, chứ nhìn ở góc độ xác suất vui: “Lý thuyết thị trường hiệu quả chính xác 95% và sai 5%.” – Cụm từ này do Ngọ tự đặt ra.

Tất nhiên, vẫn có 5% kiếm được tiền ở thị trường này! Ngọ thích khám phá 5% này! Và đạt mức lãi là 405.27%/6 năm (Tức 1 đồng thành 5 đồng, sau 6 năm)- Đây là thời điểm Ngọ nhận ủy thác, nếu tính từ khi bắt đầu, con số tổng lãi sẽ cao hơn đáng kể!

Tuy nhiên, nếu bạn có sự hiểu biết thực sự, chứng khoán là cây ATM tiền của gia đình. Và tất nhiên, đối với những nhà đầu tư cá nhân vượt trội sẽ luôn tin rằng: “không phải mọi tờ tiền nằm giữa đường đều là tiền giả.”

IV. Danh ngôn về lý thuyết thị trường hiệu quả.

Sau đây, Ngọ chia sẻ những suy nghĩ của nhà đầu tư lớn nghĩ về lý thuyết thị trường hiệu quả:

“Tôi thực sự nghĩ rằng rất nhiều lý thuyết tài chính hiện đại chỉ có thể được mô tả là gàn dở.” Charlie Munger

“Chúng tôi tin rằng giả thuyết thị trường hiệu quả là một mớ tào lao.” Bernay Box

“Kinh nghiệm của tôi khiến tôi khó tin vào giả thuyết thị trường hiệu quả .” Jean Marie Eviellard

“Tôi chưa bao giờ tin rằng thị trường là hiệu quả.” David Einhorn

“Đương nhiên, những sinh viên và chuyên gia đầu tư nhẹ dạ cả tin đã vịn vào Giả thuyết Thị trường Hiệu quả là một lợi thế khổng lồ đối với chúng tôi. Trong bất kỳ cuộc thi nào – tài chính, tinh thần hay thể chất – sẽ là lợi thế lớn nếu có những đối thủ đã được dạy rằng dù cố gắng cũng vô ích”. Warren Buffett

“Có người đoạt giải Nobel tài chính nào được đánh giá cao hơn Nhà tiên tri của Omaha không? Ông ta (Buffett) chế nhạo Lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại bằng cách chứng minh sự vô dụng của nó bằng kết quả của chính mình năm này qua năm khác.” Frank Martin

“Lý thuyết thị trường hiệu quả cho rằng thị trường tài chính hoạt động hiệu quả bởi vì các nhà đầu tư lý trí. Họ sẽ đánh giá ngay lập tức và chính xác tất cả các thông tin có sẵn và hành động dựa trên thông tin đó, do đó nhanh chóng phản ánh thông tin đó trong việc định giá chứng khoán. Trên thực tế, điều đó chỉ đơn giản là không diễn ra như vậy. ” Seth Klarman

“Tôi khó mà hiểu được làm thế nào mà mọi người có thể coi thị trường chứng khoán là hiệu quả.” Philip Fisher

“Lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại, nó liên quan đến một loại bệnh mất trí nhớ mà tôi thậm chí không thể phân loại” Charlie Munger

“Vị giáo sư tin tưởng vào thị trường hiệu quả đang đi dạo với một sinh viên. “Đó có phải là một tờ 10 đô la nằm trên mặt đất?”, sinh viên hỏi. “Không, nó không thể là một tờ 10 đô la,” giáo sư trả lời. “Nếu phải, chắc hẳn ai đó đã nhặt được nó rồi”. Giáo sư bỏ đi, sinh viên cầm tiền lên và đi uống bia”. Howard Marks

“Hãy quên đi điều ngu ngốc rằng cổ phiếu sẽ mang lại cho bạn tỷ suất sinh lợi cao hơn bởi vì chúng có nhiều rủi ro hơn. Điều đó không đúng.” Michael Steinhardt

“Một vài lời khuyên tốt nhất mà tôi nhận được là quên tất cả những gì tôi đã học trong trường kinh doanh về thị trường hiệu quả và thay vào đó hãy đọc Ben Graham. Bạn có thể đồng ý hoặc không, và tôi biết rằng đây là cách tôi muốn làm. ” Prem Watsa

“Nói tóm lại, chúng tôi tin rằng hiệu quả thị trường là một lý thuyết học thuật tốt nhưng khó có thể giống với thế giới thực của đầu tư.” Seth Klarman

“Các nhà học thuật cố tình mù quáng trước thành tích hơn 50 năm của Warren Buffett cũng như của các nhà đầu tư thành công khác, vì nếu thị trường hoạt động hiệu quả, thì thành công đáng kinh ngạc của Warren Buffet có thể được giải thích như thế nào?” Seth Klarman

“Lý thuyết này [Lý thuyết thị trường hiệu quả ] là những gì họ dạy trong trường kinh doanh để bạn ít bị cạnh tranh hơn khi thực hiện nghiên cứu chứng khoán của riêng mình.” Joel Greenblatt

“Theo tôi, kinh nghiệm kinh doanh chênh lệch giá 63 năm liên tục của Graham-Newman Corp, Buffett Partnership và Berkshire minh họa cho EMT [Lý thuyết thị trường hiệu quả] thật  là ngốc nghếch.” Warren Buffett

“Thị trường vốn dĩ không hiệu quả và sẽ luôn luôn là do bản chất con người, vì tham lam và sợ hãi, vì bản năng bầy đàn.” Barton Biggs

“Đôi khi bạn có thể tìm thấy những thị trường kém hiệu quả đến mức nực cười – hoặc ít nhất bạn có thể tìm thấy chúng ở bất cứ đâu ngoại trừ tại các khoa tài chính của một số trường kinh doanh hàng đầu.” Warren Buffett

“Giả thuyết Thị trường hiệu quả cho rằng giá phản ánh tất cả thông tin có sẵn cho những người tham gia thị trường. Điều đó có ý nghĩa sâu sắc đối với các nhà đầu tư. Nếu nó là sự thật, sẽ không có món hời nào trên thị trường chứng khoán vì bất kỳ sự bất thường nào về giá sẽ điều chỉnh ngay. Trong thế giới thực, điều này đơn giản là không đúng. ” Guy Spier

“Tôi không biết alpha, và beta, và tất cả những nỗ lực mà nhà đầu tư hiện đại đã thực hiện để tạo ra sự hiểu biết mới về thị trường.” Michael Steinhardt

Nguyễn Hữu Ngọ
Đào tạo chứng khoán & Tư vấn đầu tư
SĐT – Zalo: 096.774.6668
Chat Messenger: TẠI ĐÂY
Chat Zalo: TẠI ĐÂY