Sự ổn định là sự không ổn định. Sự bất định mới là ổn định.

Thời cấp 2, có người thân mong Ngọ trở thành giáo viên Toán cấp 3. Sau một thời gian đi làm, mức lương sẽ là 5 triệu, và dạy thêm nữa là 5 triệu. Rồi sau đó, về già có lương hưu.

Tất nhiên, thu nhập có thể tăng theo lạm phát. Nói chung, như bao người đó là “công việc ổn định”.

Thế rồi Ngọ vào học quản trị kinh doanh học. Thực tế lúc 12, Ngọ chỉ biết Sư phạm là dạy học, Y Dược là làm bác sĩ, QTKD là sau này làm sếp… đến nổi trường Bách Khoa dạy cái mô tê gì Ngọ cũng chẳng biết, ngoại thương là cái quái gì Ngọ cũng không hiểu luôn.

Vào ĐH Ngọ 3 lần học môn Triết học, gồm cả 2 lần học ở lớp Thạc sĩ, đã bao gồm 1 lần học lại, vì nhớ sai phòng thi. Móa – thế là vừa mất tiền, vừa mất 8 hay 12 buổi học lại, do thầy điểm danh.

Tất tần tật, học 2 năm cũng không có nổi tấm bằng MBA. Chỉ một lỗi duy nhất là không chịu làm cái luận văn tốt nghiệp (Lý do là khởi nghiệp nhé). Nếu có tấm bằng ấy, chắc giờ nó hoành tráng hơn – nhưng chẳng sao cả. Đúng là 1 sự nghiệp học hành bất định.

Mỗi lần nhớ lại vừa tức, vừa tiếc – và vừa cảm giác thích thú vì sự bất định trong việc học của mình.

Với chàng trai trẻ tầm 25 tuổi trải nghiệm vậy cũng không tệ. Giờ Ngọ viết bài này đã là 32 tuổi rồi.

Đến bây giờ, ai đó nói đến từ “ổn định” – gợi lên Ngọ cảm giác về sự mong manh hơn rất nhiều. Vì nó có thể ẩn chứa một sự sụp đổ.

Hôm trước có nhắn tin với đứa bạn, thời đại học, cũng có tấm bằng thạc sĩ kinh tế – nhưng công việc của là IT. Bạn ấy chia sẻ là 40% nhân viên văn phòng đã nghỉ việc, dự kiến năm 2022 sẽ là 1 năm kinh tế buồn.

Rồi lại thấy thú vị với cảm giác từ ổn định, không ổn định.

Giả định, bạn làm công nhân, hoặc kế toán… với kinh nghiệm 20 năm trong nghề, thật là ổn định. Tất cả kỹ năng của bạn đều phục vụ cho công việc, nhưng rồi bị sa thải – thực sự là 1 sự chới với. Ổn định, nhưng cái giá phải trả rất cao.

Hoặc bạn chạy Grab, hoặc làm sales … một công việc bề ngoài bấp bênh hơn rất nhiều, có tháng có tháng không – không ổn định. Nhưng khi thu nhập sụt giảm nhẹ, họ lại cải thiện kỹ năng của mình nhiều hơn.

Và chính sự không ổn định khiến ta phải thay đổi để thích nghi. Còn sự ổn định khiến ta nằm yên trong chiếc kén và khó thích ứng.

Nhiều người 40-50 tuổi, lỡ mà bị sa thải nhiều lúc cũng rất khó tìm việc mới. Trừ khi bạn quá giỏi, còn lại người thường – thì công ty nhiều khi không muốn tuyển vào. Bị “o ép” cũng chịu.

Nhiều khi sự ổn định, chính là nguyên lý khiến ta không ổn định trong tương lai nào đó.

Và sự không ổn định lại là cơ hội ta có kỹ năng mới và có thu nhập cao hơn.

Hãy ví dụ đơn giản về chủ đề tài chính.

Bạn gửi ngân hàng, mức lãi sẽ là 7%/năm, có những năm sẽ thành 9-10%/năm, và có thời điểm sẽ là 5%/năm. Nói chung mức lãi sẽ là ỔN ĐỊNH

Bạn đầu tư chứng khoán hoặc bất động sản – sẽ có năm tăng hoặc năm giảm, thậm chí có năm giảm 30-40%. Thậm chí có những thời điểm 2022 thị trường chứng khoán giảm 40%, bất động sản thì có vẻ đóng băng, rồi cũng sẽ giảm ấy.

Nhưng nếu bạn đầu tư theo chỉ số chung thị trường chứng khoán, bao gồm cổ tức là 12,5%/năm. Dù hiện tại thị trường vừa giảm 40% xong.

Bạn so sanh 8%/năm – 12.5%/năm trong thời gian dài thật là ghê gớm. Sau 40 năm, giả định ta 22 tuổi khi ra trường, đến 62 tuổi khi nghỉ hưu.

Mức chênh lệch sẽ là 4,2 lần. Tương ứng với 1 đồng thành 21 đồng (8%/năm) và 1 đồng thành 93 đồng (12.5%).

Ít nhất ở góc độ tài chính trong lâu dài, sự không ổn định sẽ thắng thế.

…

Bản thân Ngọ, thích khuyến khích 1 người theo đuổi sự không ổn định làm nền tảng. Vì bản chất thế giới này chẳng có gì là ổn định. Sức khỏe bạn sẽ không ổn định, công việc bạn không ổn định, người bạn đời bạn sẽ không ổn định, và đứa con người cha mẹ bạn cũng không ổn định.

Nếu nó ổn định theo nguyện vọng 1 người là tốt.

 Nhưng nếu ta nghĩ nó không ổn định và điều đó xảy ra thật thì ta ít nhất cũng chuẩn bị tâm lý sẵn rồi.

Chúng ta hay nói, mọi thứ sẽ thay đổi, chỉ có sự thay đổi là không thay đổi.

Thì ở góc độ nào đó, mọi sự sẽ không ổn định, chỉ có sự không ổn định là ổn định.

…

Nếu một ngày nào đó bạn Ngọ đói nát, hoặc trở thành siêu giàu – thì cũng có thể xảy ra. Nghĩ 1 biên rộng lớn thì sẽ thấy đời an yên.

…

Ngọ đầu tư chứng khoán, thị trường giảm 40%, hãy nhớ việc giảm 40% thì tương đương với việc tăng 67% mới hòa vốn.

Rất nhiều nhà đầu tư đau khổ, mỗi lần thị trường giao động. Nếu bạn đầu tư 50 năm nữa, có khi bạn sẽ chứng kiến 1 đợt nào đó thị trường giảm đi 70% ấy chứ.

Ngọ lại thấy bình yên lạ thường. Đây là lần giảm mạnh nhất Ngọ từng trải qua, đợt 2008 – Ngọ chưa trải qua. Nhưng giảm 40% thì có sao đâu.

Ngọ vẫn cứ chơi, ăn ngủ bình thường. Ngọ luôn đầu tư 90-100% danh mục đều là cổ phiếu nhé, chứ không phải bán ra để ngắm thị trường rơi đâu nhé.

Thậm chí khi gõ dòng này – Ngọ lại ngước nhìn thấy tháp đôi Petronas của Malaysia trước cửa sổ. Thấy trời thật yên và yêu.

Cho phép và nghĩ rằng sự không ổn định mới là yếu tố then chốt – trong cuộc sống thì mọi thứ quanh ta đều nhẹ nhàng.

Khi ta nghĩ cuộc đời hay thị trường đều sẽ không ổn định, ta sẽ có chiến lược để ứng biến trước khi điều xấu xảy ra.

Thị trường thật đẹp, và cuộc đời thật đẹp.