nguyenhuungo@gmail
096.774.6668
Cộng tác viên
Bản thân Ngọ luôn được hỏi bởi nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ đâu qua Zalo, Messenger và Ngọ tin rằng chỉ vài dòng trả lời là không đủ, nên Ngọ viết bài này cho thế hệ nhà đầu tư F0.
Nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ suy nghĩ đơn thuần là chứng khoán như bao ngành nghề khác dù là kỹ sư, bác sĩ, kinh doanh nhân, viên văn phòng, IT, thợ thủ công…
Nếu bạn suy nghĩ như một nghề bạn sẽ hành động giống như quá trình leo bật thang trong nghề nghiệp. Bạn sẽ phản kiên trì, bạn phản học hỏi, chăm chỉ và rút ra những kinh nghiệm và đừng cầu mong là bạn có thể trở thành giàu có sau 1 đêm hay 1-2 năm.
Tuy nhiên, ở góc độ nhà đầu tư lâu năm và hướng dẫn cho biết bao nhà đầu tư F0 và những nhà đầu tư chơi nhiều năm nhưng chưa đạt kết quả mong muốn như ý nguyện. Thì Ngọ thấy rằng: Phần nhiều bạn đến với thị trường chứng khoán có thể do telesales của nhân viên công ty chứng khoán, hoặc thấy bạn bè nói về chứng khoán, hoặc báo chí cứ đề cập đến nên lòng bạn nổi hứng và đầu tư chứng khoán.
Thậm chí nhiều nhà đầu tư mới bắt đầu từ đồng tiền kỹ thuật số (coin) và forex. Với một mong muốn làm giàu nhanh chóng.
Và người ta cứ rao giảng, chào mời mã này sẽ tăng, sử dụng robot, đội nhóm hỗ trợ, chắc thắng… thì có nói vậy tới hàng trăm, hàng ngàn người thì cũng dính vài, hoặc vài chục người. Nhưng đa phần sẽ mất chục ngàn đô, đến trăm hoặc vài trăm ngàn đô.
Vậy nhà đầu tư mới nên bắt đầu tư đâu?
Bạn là người mới, người ta có nhiều kinh nghiệm, trải nghiệm hơn bạn rất nhiều. Thẳng thắn mà nói, để bạn mua được cổ phiếu thì phải đó ai kia bán ra. Và khi một nhà đầu tư mới bán ra thì phải có ai kia mua vào.
Rõ ràng, nếu bạn là người mới, thì hiểu biết của bạn không thể hơn được ai kia ở trên phía đối diện.
Do đó, cái gì ngon bổ rẻ, thì nhà đầu tư mới nên nhớ rằng nó không đến lượt bạn.
Tuy nhiên thực tế, nhà đầu tư mới lại đến với chứng khoán với suy nghĩ làm giàu nhanh chóng, thay đổi đời trong chốc lát. Và cuối cùng lại ca bài ca “ước gì cho thời gian trở lại”.
Tôi nói, không phải đề chùng bước nhà đầu tư mới, mà để giảm bớt độ kỳ vọng đổi đời nhanh chóng, giàu to của họ, dù thực tế – bạn đang có hứng, nói vậy giống như tát vào mặt bạn gáo nước lạnh.
Tôi tin rằng: Nhà đầu tư mới nên bắt đầu bằng sự tỉnh thức. Bất cứ cái gì, cũng cần mồ hôi và công sức và sự cố gắng cả, đặc biệt là giai đoạn đầu.
Nhà đầu tư mới có nên đầu tư từ thời điểm này?
Câu trả lời của tôi luôn là CÓ, bổ sung thêm …
Dù bạn có muốn hay không, sau một thời gian bạn cũng sẽ dư một số tiền. Dù lương bạn 7 triệu, 10 triệu/tháng thì sau khi bạn tiết kiệm được vài đồng. Bạn đều phải chọn hình thức đầu tư như: gửi ngân hàng, gửi ngân hàng sẽ đảm bảo bạn số tiền danh nghĩa sẽ tăng lên theo thời gian, trừ khi ngân hàng phá sản (điều đã từng xảy ra ở Myanmar hay Mỹ). Đôi khi là mua trái phiếu doanh nghiệp (rủi ro cao hơn, lợi nhuận cao hơn chút) và không phổ biến lắm ở Việt Nam.
Một hình thức đầu tư khác có sự biến động nhiều hơn là mua vàng, mua bất động sản, và đầu tư chứng khoán.
Vàng thì có thể tích lũy giống như ông bà ta, nếu lương thấp cao thì mỗi tháng trích ra mua 5 phân, hay 1 chỉ, 2 chỉ vàng.
Nhưng ở đây, tôi muốn đề cập đến đầu tư chứng khoán và mua bất động sản. Tôi vẫn thích lặp lại câu nói của Buffett: “Khi thị trường lên ai cũng là chuyên gia, khi thị trường xuống mới biết ai tắm mà không mặc quần”.
Ví dụ mua đất, khẩu hiệu như: “Buôn vàng thì lỗ, buôn thổ thì lời”, “Ai có vốn 1 tỷ mua mảnh này thì 5 năm sẽ X2, X3 tài sản”. Đối với tôi tất cả chỉ là thuật ngữ quảng cáo!
Tôi là người muốn góc nhìn logic, khoa học và thực tế. Dù muốn hay không, thì buôn đất, buôn chứng khoán số đông sẽ bị thua lỗ và mất mát, giậm chận tại chỗ sẽ luôn chiếm phần lớn 80%-95%.
Tất nhiên, chúng ta sẽ thiên vị những người sống sót. Ai cũng đổi đời, lên xe, du lịch khắp nơi, kiếm tiền tỷ… nhưng chúng ta lại quên những người stress vì ngày đêm trả nợ, những dự án ma, những chung cư làm nửa chừng thì dừng, những kiện tụng. Những điều đó, thì ít bị nhắc đến.
Tất nhiên, tiền của bạn – bạn làm gì thì quyền bạn. Và người đời, khi lỡ bạn gặp biến cố, thì họ phủi tay vô tâm 1 cái: “tham ráng chịu, ngu ráng chịu.”
Tất nhiên những người tham lam, muốn giàu nhanh trong bất cứ lĩnh vực nào đều phải chịu tránh nhiệm, không thể đổ lỗi ai được. Nhưng bản thân tôi, thấy thật tội nghiệp đối với những người thực sự thiếu hiểu biết bị dụ một cách ngon ngọt – chứ không phải dưới góc nhìn khoa học và ứng dụng thực tế.
Còn xin lỗi: Đối với những bạn có bằng cấp, học thức, trải nghiệm nhiều … thì tôi chỉ nói rằng: Lợi nhuận lớn, thì rủi ro lớn!
Nên nhớ: Gửi tiết kiệm những ngân hàng lớn hiện giờ là 6.5%/năm. Bất cứ điều gì nói về mức lợi nhuận cao hơn hoặc đều đòi hỏi chất xám lớn, hoặc sự kiên nhẫn, kỷ luật cao hơn hoặc bạn phải chấp nhận mức rủi ro cao hơn.
Ngay cả mức lợi nhuận 10%/năm – nếu không đòi hỏi sự nỗ lực cao hơn thì phải chấp nhận rủi ro lớn hơn.
Mức lợi nhuận 20%/năm thì: (1) đòi hỏi sự nỗ lực, tài năng cao hơn nữa hoặc (2) phải chấp nhận rủi ro cao hơn nữa. Dù chỉ xuất phát với 100 triệu, và trừ đi lạm phát thì– dù số tiền những năm tiếp theo bạn làm đồng nào xào đồng đó. Thì sau vài chục năm: Tôi cũng chúc mừng bạn là triệu phú đô la!
Bạn lưu ý nhỏ: Nếu bạn duy trì mức lợi nhuận 20%/năm trong 50 năm, giả định trừ lạm phát 5%/năm, nếu bạn có 1 tỷ để đầu tư thì bạn sẽ có gần 800 tỷ đồng! (Nhớ là ĐÃ trừ lạm phát). Bạn có thể nghiên cứu lãi kép TẠI ĐÂY
Tuy nhiên, khi tôi dạy chứng khoán, nhiều người mong muốn kiểu giờ anh có 1 tỷ, và muốn kiếm 100%/năm. Bạn có biết không? Khi tôi nói: Bạn giỏi kiếm được 20%/năm là đã cao rồi thì đa phần họ chẳng thèm nghe thôi nữa! – Đó là bản chất tiềm ẩn của nhiều người, nên tôi có niềm tin mạnh, những thứ đa cấp, đa cấp biến tướng, kiểu 10%/tháng sẽ tồn tại mãi mãi, dù biết bao bài báo đã đề cập… và khi thua lỗ, họ sẽ hóa Chí Phèo đi chửi khắp nơi.
Nhà đầu tư có xu hướng thích trả giá hơn trả học phí. Và họ trả giá thật!
Nếu không đòn bẩy, bạn thử tìm trên sàn chứng khoán có bao nhiêu mã có ROA = Lợi nhuận/Tài sản >=15% (Chưa kể là ROA >=20%)!
Nếu lãi 100%/năm thì nếu bạn có 1 tỷ — 10 năm bạn sẽ có: 1*2^10 = 1.024 tỷ! Một con số vô lý, đúng chứ! Điều này xảy ra do não ta không tưởng tượng được theo hàm số mũ và cộng với việc chúng ta chỉ nghĩ ngắn hạn 1-2 năm về kết quả.
Lợi nhuận cao, rủi ro cao! Trong 1 chu kỳ hoặc 1 năm nào đó, bạn có thể kiếm 100%/năm. Tuy nhiên bất cứ cái nào quảng cáo mức lãi: 30%/năm khả năng rất cao là là lừa đảo! (Có thể tôi nói hơi quá nhưng thực tế là vậy!).
Mà thực tế thì rất nhiều quảng cáo 30%/tháng hoặc 30%/tuần kìa. Đó là sự vô đạo đức và lừa đảo trắng trợn!
Hầu hết những người đã sống thực tế với nghề chứng 10 năm trở lên, ít nhất 5 năm thì họ sẽ hiểu rõ ràng chẳng có gì kiếm tiền dễ dàng. Hi vọng bạn có thể là số ít sống đến đó, để hiểu lời tôi nói là đúng đắn, và quan trọng hơn là loại bỏ suy nghĩ, mong muốn giàu nhanh.
Ngài John Templeton từng phát biểu: “Đầu tư là hoạt động rủi ro, nhưng nếu bạn không đầu tư thì đó mới là rủi ro lớn nhất.” Hãy nhìn những người gửi ngân hàng trong thời gian 20-30 năm!
Khách quan mà nói, đầu tư chứng khoán ít rủi ro hơn so với bất động sản – đặc biệt đối với nhà đầu tư mới… Điều cần là:
Dù bạn muốn hay không? Thì từ thời ông bà ta đều đã mua bán đất rồi, nên nó rất phổ biến so với sự non trẻ của thị trường chứng khoán – mới bắt đầu năm 2000.
Nếu chiếu theo lịch sử: ta thấy bất động sản luôn tăng giá theo thời gian. Tất nhiên các kênh đầu tư như chứng khoán, vàng cũng vậy.
Chứng khoán 21 năm qua, giai đoạn 2000-2021 kể cả cổ tức thì tăng trung bình tầm 15%/năm! Tương đương với nhân tài khoản mức tăng 18-19 lần trong 21 năm. Có những mã lãi gấp trăm lần, và có mã thua lỗ.
Nếu xét về 1 mã hay 1 lô đất, ta sẽ thấy chứng khoán dường như có thanh khoản cao hơn so với bất động sản, điều này cũng khiến giá cổ phiếu dễ biến động lên xuống hơn.
Tuy nhiên nhìn rộng ra: Giả định bạn bỏ 1 tỷ bạn mua bất động sản, thì bạn có thể rủi ro mất trắng do bị dính bẫy (như sốt đất, pháp lý, dính quy hoạch, ngừng dự án, chủ đầu tư gian lận…) – điều này giới bất động sản không bao giờ nói, chỉ thấy khoe kiếm được nhiều tiền.
Tuy nhiên, chỉ với 100 triệu đồng, bạn hoàn toàn mua cổ phiếu của 20 công ty khác nhau mà chẳng cần đồn bẩy. Rõ ràng 1 danh mục 20 mã, chắc chắn sẽ có rủi ro thấp hơn vì mã này bù mã kia. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư nhỏ, kiểu máu liều – muốn giàu nhanh, ăn bằng lần, đòn bẩy tối đa, mua 1-2 mã với nghĩ mình ít tiền, đầu tư vậy mới mau giàu nên họ gánh rủi ro.
Chưa kể, nhà đầu tư Việt Nam hiếm có suy nghĩ bước vào TTCK với ý nghĩa đầu tư. Mua mảnh đất thường thì họ nắm 6 tháng-1 năm là ít. Nhưng than ôi! Chứng khoán nhiều người còn chưa nắm đến 1 tuần, gọi là chơi T+ .Họ không đầu tư, họ chỉ đánh bạc trên TTCK! Mua đất thì xem lên xem xuống, còn mua chứng khoán thì mua chứng khoán vội vàng đặt lệnh nhanh vì FOMO hơn cả thay áo!
Đánh bạc là bác thằng bần! Nên bạn cũng đừng bất ngờ lý do họ thua lỗ.
Cổ phiếu hiểu đơn giản là giấy chứng nhận quyền sở hữu doanh nghiệp. Những doanh nghiệp niêm yết thường là doanh nghiệp cũng ở mức trung bình đến lớn. Doanh nghiệp 1 năm có bao nhiêu khả năng lớn gấp đôi (lợi nhuận, tài sản…) thế nhưng cổ phiếu thì biến động nhiều hơn, trung bình giá cao nhất/giá thấp nhất 1 năm sẽ tầm bằng 2.
Giá biến động nhiều hơn rất nhiều so với giá trị doanh nghiệp. Và ước mơ mua đáy bán đỉnh giàu nhanh luôn bị kích hoạt vì điều đó, nhưng ngay những nhà đầu tư giỏi nhất thế giới đều phủ định năng lực dự đoán đỉnh đáy, và họ cũng chỉ lãi xung quanh tầm 20%/năm. Liệu nhà đầu tư mới có thể dự đoán được?
Nên thay vì tư tưởng đầu tư, nhiều người mới lại mang tính đầu cơ cảm tính và đánh bạc trên TTCK.
Nhà đầu tư bất động sản bình thường khi mới tham gia có thể có nhiều tiền hơn. Bất động sản ít nhất vài trăm, đến vài tỷ mới đầu tư được, còn chứng khoán bất cứ ai chỉ cần vài triệu đến vài chục triệu đều đầu tư được.
Dù muốn hay không, thì những người nhiều tiền hơn trung bình họ có hiểu biết về tài chính hơn, họ giỏi hơn, độ nhạy với tiền bạc hơn hoặc có kỹ năng, kinh nghiệm hơn. Nên rõ ràng, những nhà đầu tư mới khi đầu tư chứng khoán thường ít tiền và họ dễ thua lỗ hơn, vì họ yếu kiến thức và cả trải nghiệm hơn.
Về mặt khách quan, đầu tư chứng khoán ít rủi ro hơn, vì:
- ta có thể bắt đầu với số tiền ít hơn,
- mua được nhiều mã nên dàn trải rủi ro và học hỏi nhanh hơn, qua đó có thể học hỏi và nâng cao tay nghề.
Chẳng có nghề nào hấp dẫn hơn chứng khoán, vì bạn chỉ bỏ vài triệu bạn đã học được kinh nghiệm và hiểu biết trong lĩnh vực đầu tư rộng lớn. Lưu ý: Bỏ suy nghĩ giàu nhanh.
Về mặt chủ quan, số đông thích đánh bạc trong thị trường chứng khoán hơn vì dễ thấy kết quả, họ chơi T+ và rủi ro cao, đòn bẩy lớn trong khi sự hiểu biết về tài chính là yếu hơn bên bất động sản, nên dễ thua lỗ hơn. Và số ít tiền, trung bình họ cũng sẽ ồn ào hơn, bởi mất 10 triệu đối với họ là chuyện lớn, chứ bạn có 1 tỷ-10 tỷ mất 10-50 triệu thì có buồn đấy, nhưng không phải là quá lớn.
Mời bạn đọc: Những nhà đầu tư xuất chúng khuyên ta mua bao nhiêu cổ phiếu?
Nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ đâu trong suy nghĩ?
Đầu to thì tiền nhiều, nếu bạn giỏi đừng sợ tương lại nghèo khổ. Chỉ sợ bạn ảo tưởng bạn giỏi (điều này khá phổ biến) và tham lam thôi.
Hãy đầu tư chứng khoán với tâm thế suy nghĩ:
- Nguyên tắc số 1: Không được để mất tiền
- Nguyên tắc số 2: Không quên nguyên tắc số 1.
Ở đây có nghĩa là làm mọi cách để đảm bảo đồng vốn của mình, hạn chế thua lỗ đến mức thấp nhất. Nếu bạn làm tốt phần phòng thủ, thì để phần tăng giá có tự giải quyết vấn đề của nó.
Ví dụ: Sử dụng đòn bẩy hay chơi tiền tươi thóc thật sẽ rủi ro mất tiền thấp hơn? Ai cũng biết câu trả lời Không đòn bẩy, chơi tiền tươi thóc thật sẽ tốt hơn, nhưng thực tế là khoảng 50% lợi nhuận công ty chứng khoán đến từ tiền cho vay margin. Điều đó đã phản ánh tình trạng thực tế rồi!
Ngay cả nhà đầu tư xuất chúng cũng khuyên ta không sử dụng đòn bẩy, mời bạn đọc bài: Margin, đòn bẩy tài chính: Thần dược hay độc dược?
Đối với số đông, nguyên tắc đặt ra chỉ để cho vui, họ không thực hiện vì thần hồn giàu nhanh ác thần tính, họ đa phần sẽ sử dụng đồn bẩy và họ thua lỗ! Lỗi tại ai?
Vậy nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ đâu?
Tôi tin rằng, cuộc sống là một chuỗi logic nó có sự liên kết từ gia đình, xã hội, bạn của thời gian, vốn sống, trải nghiệm và tâm thức của bạn.
Và chứng khoán là nơi bộc lộ con người bạn rõ nhất!
Cụ thể, nhà đầu tư mới nên bắt đầu đầu tư chứng khoán từ đâu?
Trước khi máy bay cất cánh, tiếp viên chỉ cho bạn cửa thoát hiểm, chỗ thở ô xi, áo phao… Máy bay được xem là phương tiện an toàn nhất, họ sẵn sàng nói về rủi ro để đảm bảo chuyến bay an toàn hơn.
Tuy nhiên, về mặt cảm tính, tâm linh nhà đầu tư mới khi bắt đầu, cứ nghe lời đó thì sẽ phán: “Cái mồm, cái miệng nói điều xoằng bậy…”, nói vậy dạng khó làm ăn.
Bởi tôi tin rằng: Chỉ khi bạn nhận thức được điều cần và không cần những rủi ro tiềm ẩn thì bạn mới có thể sống lâu và giàu có trên TTCK được.
Tỷ phú Charlie Munger từng phát biểu: “Nếu nhà đầu tư không sai lầm đến vậy, thì tôi đã không giàu đến thế.”
Cuộc sống là những nấc thang, nấc thang càng thấp thì càng nhiều người ở đó, chúc bạn sớm lên nấc thang cao hơn, và top 5% nhà đầu tư nấc thang cao nhất.
Và sau đây, để giải quyết nhà đầu tư mới nên bắt đầu tư đâu tôi sẽ liệt kê vài điều cho bạn:
- Hãy mở một tài khoản chứng khoán. Bạn đọc: Cách mở tài khoản chứng khoán tránh bẫy phí TẠI ĐÂY
- Có thể đầu tư với số tiền nhỏ, để trải nghiệm và hiểu tâm lý bản thân. (Ngọ chia sẻ ở đây là để hiểu mình trước, chứ không phải hiểu thị trường)
- Hãy đầu tư cho cái đầu. Đầu tư cho bản thân là đầu tư sinh lời lớn nhất (Buffett chia sẻ), nó còn sinh lời hơn cả chứng khoán hay bất kỳ kênh nào đó. Buffett là nhà đầu tư giỏi nhất, BẠN (3 chữ cái bạn cần) mà không sinh lời, thì đừng mơ chứng khoán sinh lời.
Lưu ý: Bản thân Ngọ phát triển trong lĩnh vực này, là do tuân theo chỉ dẫn khoa học và phong cách suy nghĩ của nhà đầu tư giỏi (Ngọ dạy học viên cũng dựa vào nền tảng này). Thực tế, trên TTCK rất nhiều thứ tào lao, hãy phớt lờ nó. Nghe 1 lời nói đúng còn hơn là 1000 lời tầm phào.
- Mới bắt đầu, nên mua nhiều mã, không đòn bẩy, nhớ kiên nhẫn, kỷ luật, ham học hỏi và đặc biệt không tham lam. Dùng mọi thứ để phục vụ nguyên tắc 1: Không được để mất tiền.
- Kiên trì, rồi bạn sẽ lên Top những người giỏi nhất.
Theo tư tưởng Fukuzawa Yukichi. Ông là khai quốc công thần của Nhật Bản hiện đại, được in trên tờ tiền Nhật Bản: “Trời không sinh ra người trên người, hay người dưới người. Tất cả do việc học mà ra.”
Nguyễn Hữu Ngọ
Đào tạo chứng khoán & Tư vấn đầu tư
SĐT – Zalo: 096.774.6668
Chat Messenger: TẠI ĐÂY
Chat Zalo: TẠI ĐÂY
