5 Lầm tưởng trong cách nâng trình độ chơi chứng khoán!

“Một trong những điều đau lòng về thời đại của chúng ta đó là những người cảm thấy chắc chắn lại là người ngu ngốc, và những người có hiểu biết và khả năng sáng tạo lại tràn đầy hoài nghi và do dự.” –  Nhà triết học Bertrand Russell.

Theo Hiệu ứng Dunning – Kruger, là khi chúng ta dốt chúng ta không nhận thức ra mình đang dốt.

Có 1 học viên từng hỏi Ngọ: “Làm sao để tự mình nhận thức được rằng mình đang sai?” – Đây là 1 câu hỏi cực hay và có thể thay đổi cả đời người. Và chắc chắn bản thân Ngọ cũng không có câu trả lời trọn vẹn cho chính mình!

Ngọ cảm nhận, Ngọ cũng biết nhiều nhưng để được xem là giỏi chỉ có vài thứ, do Ngọ chăm thực hành, nghiên cứu lại quy trình và chịu học hỏi.

Ví dụ như:

Cách đầu tư và tư duy về đầu tư chứng khoán, Ngọ tin rằng Ngọ giỏi hơn chính Ngọ cách đây 3 năm, và Ngọ cách đây 3 năm giỏi hơn Ngọ cách đây 6 năm, Ngọ cách đây 6 năm giỏi hơn Ngọ cách đây 9 năm…

Và nếu bạn chú ý bản thân dựa vào điều bạn giỏi nhất, để đạt được level bạn giỏi nhất nó cũng trải qua hành trình từ từ và cũng có những chông gai không kém cạnh. Điều khổ nhất, có người không thấy được cái nào mình giỏi thực sự.

Vì không có gì giỏi thật sự nên ta không trải qua cả 1 chu kỳ hành trình của Hiệu ứng Dunning – Kruger. Vì hiệu ứng này sẽ cho biết là một người đang dở không biết là mình đang dở.

“Khi đồng nghiệp của tôi nghiên cứu về trí thông minh nhân tạo, thì tôi nghiên cứu về sự ngu ngốc bản năng”. – Amos Tverky (ông chết trước khi công trình của ông và Daniel Kahneman đạt giải Nobel 2002)

Kruger và Dunning đưa ra nhận xét rằng về một người năng lực kém sẽ:

1. Có khuynh hướng đánh giá quá cao năng lực, kỹ năng của họ.
2. Không thể nhận ra kỹ năng, năng lực thật sự của người khác.
3. Không thể nhận ra giới hạn của sự kém cỏi của họ
4. Vẫn có thể nhận thức về sự yếu kém của mình nếu họ được hướng dẫn để cải thiện thực sự.

Trải qua thời gian lâu dài trên thị trường chứng khoán, và mang lại cho mình mức lợi nhuận thỏa đáng, nên Ngọ tự tin mình là một người đầu tư tốt. Tuy nhiên, không phải ai cũng là nhà đầu tư tốt, thực tế thì 90% – 95% nhà đầu tư sẽ bị đào thải, như một quy luật tự nhiên của nghề chứng khoán và của các ngành nghề khác.

Xem thêm: Hiệu ứng Dunning-Kruger: Thùng rỗng kêu to, biểu hiện trên TTCK và cách chữa trị

Vậy làm sao để một nhà đầu tư cá nhân tiến bộ, nâng trình độ đầu tư của mình lên?

Chalie Munger từng nói: “Nghịch đảo – Nghịch đảo mọi thứ!” – Thay vì viết 1 bài giúp nhà đầu tư nâng trình độ, thì Ngọ sẽ viết 1 bài điều gì khiến nhà đầu tư cứ giậm chân tại chỗ trong quá trình nâng trình độ chơi chứng khoán của mình.

Sai lầm là để học hỏi! Nhưng sai lầm nhiều quá thì không còn sức mà học đâu!

Nguyên tắc số 1:  Không được để mất tiền

Nguyên tắc số 2: Không quên nguyên tắc số 1.

Thay vì cố gắng tìm cách để nâng trình độ đầu tư chứng khoán, thì ta tìm cách hạn chế và khắc phục sai lầm trong cách học chứng khoán sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh trên con đường đầu tư.

Sau đây là 5 lầm tưởng trong việc nâng trình độ đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư mà Ngọ nhận thấy:

Lầm tưởng 1: Chơi chứng khoán nhiều thì bạn sẽ trở thành nhà đầu tư giỏi.

Rất nhiều nhà đầu tư non tay nghề, thường quên rằng chất lượng hơn số lượng. Thay vì giao dịch đúng, họ bù lại bằng cách giao dịch nhiều.

Tham gia thì trường chứng khoán lâu có thể giúp nâng cao những hiểu biết nhất định. Tuy nhiên đây chỉ là yếu tố phụ để giúp bạn trở thành nhà đầu tư chứng khoán tốt hơn.

Nhưng nhà đầu tư ở mức độ thấp thường lặp đi lặp lại những sai lầm sơ đẳng của họ, do đó họ không thể tiến bộ nổi dù tham gia lâu năm đi nữa. Trình độ đầu tư được tăng lên không phải bằng cách hay giao dịch, mà là có nhận diện được sai lầm, phân tích lỗi sai trong mỗi lần giao dịch.

Bởi chỉ có rút ra, sai lầm là một phần của đầu tư. Nhận ra sai lầm và sửa chửa nó, nhà đầu tư mới tiến bộ được.

Lầm tưởng 2:  Đọc sách về đầu tư sẽ giúp bạn trở thành nhà đầu tư giỏi.

Thực lòng mà nói, Ngọ luôn là người ủng hộ việc đọc sách, nó là nguồn tri thức lớn đối với các nhà đầu tư. Tuy nhiên có 2 vấn đề cần cân nhắc:

(1)   Có quá nhiều sách, và tài liệu với đủ các trường phái khiến nhà đầu tư mơ hồ, tẩu hỏa nhập ma, kể cả có những cuốn sách chưa kiểm chứng và không phù hợp. Ngay cả website CophieuX có 100 ebook, bạn tha hồ tải: TẠI ĐÂY

(2)   Đối với người chưa từng nghiên cứu sâu về sách, có thể hiểu sai vấn đề mà tác giả muốn trình bày và đúc kết, cũng như rơi vào bẫy ảo tưởng kiến thức.

Vấn đề chính mà Ngọ muốn đề cập là không phải đọc sách để tăng trình độ đầu tư, mà là khả năng thực hành ứng dụng sách vào trong tư duy đầu tư và chọn mã cổ phiếu.

“Kiến thức mà không áp dụng được là kiến thức chết” – Người Do Thái. Do đó, sách chỉ là giúp bạn biết, còn trình độ đầu tư phụ thuộc vào kỹ năng mà bạn thực hành.

Lầm tưởng 3: Dùng công cụ (tool) nhiều sẽ giúp bạn nâng cao trình độ đầu tư.

Tool – tức là bộ dụng cụ như các bộ lọc cổ phiếu ở các website tài chính, các bảng excel phân tích, Amibroker, các công cụ chart để lựa chọn cổ phiếu và thời điểm mua bán chính xác.

Thực ra mà nói, thì nó sẽ giúp cho bạn 1 bộ khung nhất định, giống như 1 bảng checklist để rà soát và tránh lỗi.

Các phần mềm chỉ là giúp bạn giảm tải số lượng mã cổ phiếu từ 1800 mã như thị trường hiện tại, xuống số lượng ít hơn. Nhưng phần quan trọng bạn phải là người tự làm, bởi vì khi bạn hiểu cổ phiếu thì tâm lý bạn mới ổn định trước những giông tố của thị trường.

Không phải bạn sử dụng thành thục Amibroker, màn lọc thì bạn sẽ giỏi hơn. Về kỹ thuật, một người biết 1 chút toán học đủ có thể làm tốt. Cái quan trọng là bạn hiểu được cái hồn và sự trọng yếu trong đầu tư. Một tâm lý ổn định quan trọng hơn một cái đầu IQ cao.

Lầm tưởng 4: Vào room, groups, đọc tin tức, hay các phân tích của công ty chứng khoán sẽ giúp bạn giỏi hơn.

Bạn không thể học bằng cách ùa theo sai lầm của người khác. Đi theo sai lầm của người khác bạn không thể mở mang và nâng trình độ.

Tại sao Ngọ nói vậy, mời bạn đọc 2 bài sau:

• Đội nhóm, group, room: Giúp bạn hay hại bạn?
• Lời mách nước, thông tin nội bộ: Giúp bạn kiếm tiền hay khiến bạn mất tiền?

Chứng khoán là bạn phải biết tách mình ra khỏi đám đông để tỉnh táo và phân tích. Bạn không thể nâng cao trình độ mà thiếu một tư duy độc lập.

Chỉ mua cổ phiếu mình hiểu, nếu nó sai thì bạn sẽ học hỏi được gì đó.

Lầm tưởng 5: Những mã bạn thắng sẽ giúp bạn đầu tư tốt hơn.

Ngọ luôn đề cao việc sai lầm và học hỏi từ việc phạm sai lầm. Những mã thắng giúp bạn có tiền, nhưng những mã thua sẽ giúp bạn nâng cao trình độ.

Đôi khi thành công là một người thầy tồi hơn là thất bại. Mỗi cổ phiếu ta thua đều phải trả giá bằng tiền, nếu chúng ta ghi nhớ nó, chúng ta sẽ giảm bớt và ít lặp lại vết xe đổ ấy.

Bạn đừng thua thì bạn sẽ thắng, và bạn hạn chế được những sai lầm thì bạn sẽ giàu có! Không phải tất cả mã thua lỗ đều là quyết định sai lầm, cũng không phải tất cả mã thắng đều là đúng đắn, bởi chứng khoán là trò của tương lai. Vì tương lai không ai biết chắc điều gì, nên mang tính xác suất cao.

Nhưng khi nhìn lại những mã ta thua lỗ ta sẽ học hỏi được nhiều hơn! (Tất nhiên có những sai lầm khác như chốt lời quá sớm).

Chính việc học học từ những mã mua sai bạn sẽ giúp mình nâng cao trình độ chơi chứng khoán tốt hơn.

Nguyễn Hữu Ngọ
Đào tạo chứng khoán & Tư vấn đầu tư
SĐT – Zalo: 096.774.6668
Chat Messenger: TẠI ĐÂY
Chat Zalo: TẠI ĐÂY